Czy da się uniknąć powołania do wojska? Wyjaśniamy, jak przebiega mobilizacja
Rosja nadal prowadzi działania zbrojne na terytorium Ukrainy, a w przestrzeni powietrznej Polski odnotowuje się przeloty dronów wojskowych. W takiej sytuacji naturalnie powraca dyskusja na temat mobilizacji i gotowości obronnej. Wiele osób zastanawia się, jak w praktyce wygląda powołanie do wojska i jakie są zasady w przypadku ewentualnej mobilizacji. Unikanie powołania do armii jest karalne.
Zgodnie z ustawą z dnia 11 marca 2022 r. o obronie Ojczyzny, mobilizacja jest procesem przygotowania państwa i jego sił zbrojnych do przeciwdziałania bezpośredniemu zagrożeniu dla kraju z zewnątrz. Taki stan może uruchomić Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej, czyli obecnie Karol Nawrocki. Unikanie obowiązku mobilizacyjnego jest karane. Jednak nie wszystkich on dotyczy.
Kto może zostać zmobilizowany w pierwszej kolejności?
W przypadku ogłoszenia mobilizacji przez prezydenta, powołania do służby mogą spodziewać się przede wszystkim osoby należące do zasobu rezerw osobowych:
- rezerwiści
- absolwenci dobrowolnej zasadniczej służby wojskowej
- Żołnierze Wojsk Obrony Terytorialnej
- specjaliści cywilni posiadający kompetencje niezbędne w czasie wojny (m.in. lekarze)
ZOBACZ: Kraj UE przywraca obowiązkową służbę wojskową. Mężczyźni trafią na szkolenie
Co ważne, wbrew powszechnej opinii, mobilizacja nie obejmuje wyłącznie młodych mężczyzn. Obowiązek spoczywa także na kobietach.
Kto jest zwolniony z mobilizacji?
Zapisy wspomnianej wyżej ustawy o obronie ojczyzny określają wyłączenia z obowiązku pełnienia służby wojskowej w razie mobilizacji. Do tej grupy należą m.in.:
- osoby trwale niezdolne do służby wojskowej - co zostało potwierdzone orzeczeniem wojskowej komisji lekarskiej
- studenci i uczniowie - mogą ubiegać się o odroczenie obowiązku mobilizacyjnego na czas nauki
- osoby samotnie wychowujące dzieci - zgodnie z przepisami mogą otrzymać zwolnienie
- osoby pełniące funkcje ważne dla działania państwa - mogą otrzymać decyzję o czasowym zwolnieniu od mobilizacji
- osoby objęte immunitetem formalnym - do czasu zniesienia immunitetu
W przypadku osób przebywających za granicą, obowiązek mobilizacyjny nadal zostaje utrzymany, ale jego egzekwowanie zależy od aktualnej sytuacji prawnej, relacji międzynarodowych i możliwości technicznych państwa.
Co grozi za unikanie mobilizacji?
Otrzymanie karty mobilizacyjnej oznacza obowiązek stawienia się w wyznaczonym miejscu. Brak stawiennictwa jest przestępstwem, nawet jeśli mobilizacja została ogłoszona jedynie częściowo.
Zgodnie z art. 687 ustawy o obronie ojczyzny każdy, kto nie zgłasza się do służby w wyznaczonym terminie i miejscu, naraża się na karę pozbawienia wolności na co najmniej 3 lata.
ZOBACZ: Polscy żołnierze na szkoleniu w Ukrainie? Jest komunikat MON
Z kolei art. 688 tej samej ustawy, mówi, że kto uchyla się od obowiązku służby wojskowej w czasie mobilizacji, np. poprzez nie zgłaszanie się do rejestracji, powodowanie celowe rozstroju zdrowia czy wprowadzanie w błąd właściwego organu, podlega surowszej karze - pozbawienia wolności do lat 5.
Nie istnieje możliwość unikania mobilizacji. Każda karta mobilizacyjna ma moc wiążącą. Jedynie osoby spełniające ściśle określone warunki zdrowotne, rodzinne lub zawodowe mogą wnioskować o zwolnienie, ale zawsze wymaga to formalnej decyzji odpowiedniego organu.
Czytaj więcej