Rząd przygotowuje nowy projekt. Chodzi o pomoc dla Ukraińców

Projekt ustawy, przygotowany przez Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji, stanowi efekt rekomendacji Komisji Europejskiej oraz jest odpowiedzią na głośne weto prezydenta Karola Nawrockiego. Za opracowanie nowych rozwiązań odpowiada wiceminister Czesław Mroczek. Projekt ma wygasić specustawę dotyczącą pomocy Ukraińcom, przyjętą pierwotnie 12 marca 2022 roku, niedługo po rozpoczęciu pełnoskalowej wojny w Ukrainie.

ZOBACZ: Ukraina oferuje pomoc po dywersji na kolei. "Solidarność z przyjazną Polską"

"Ustawa z dnia 12 marca 2022 (…) wprowadziła nadzwyczajne instrumenty prawne i organizacyjne, służące szybkiej rejestracji i potwierdzaniu legalności pobytu, dostępu do niezbędnych usług publicznych oraz zmniejszenia wydatków, jakie pociągałoby za sobą korzystanie z obowiązujących przepisów, które nie były przystosowane do napływu tak ogromnej liczby uchodźców w tak krótkim czasie (…)" - czytamy.

"Celem projektowanej ustawy jest ujednolicenie systemu wsparcia dla wszystkich, podlegających ochronie czasowej, dostosowanie przepisów do nowego etapu sytuacji migracyjnej oraz przejście z rozwiązań nadzwyczajnych do systemowych. Po prawie czterech latach sytuacja uchodźców w Polsce jest bardziej stabilna, a instytucje publiczne i samorządy nauczyły się obsługiwać nowoprzybyłych cudzoziemców w ramach zwykłych procedur " - tak resort przedstawił cele uchwalenia nowej ustawy.

Ukraińcy traktowani jako inni cudzoziemcy. MSWiA podało termin

Ostateczny kształt projektu jest wciąż nieznany z powodu oczekujących uzgodnień międzyresortowych. Rzecznik prasowy MSWiA, Karolina Gałecka, przekazała Interii motywacje wnioskodawców. - Zgodnie z przyjętymi rekomendacjami Komisji Europejskiej, dotyczącymi wychodzenia z ochrony tymczasowej przyznawanej uchodźcom wojennym z Ukrainy projekt ustawy zakłada, że wszyscy Ukraińcy będą traktowani jak inni cudzoziemcy po 4 marca 2026 roku - przekazała Karolina Gałecka.

- Większość uchodźców znalazła zatrudnienie, ich dzieci uczęszczają do szkół i zintegrowały się z polskimi uczniami. Dlatego dalsze utrzymywanie ustawy, zawierającej rozwiązania specjalne, może tworzyć ryzyko nierównego traktowania - dodała rzeczniczka MSWiA.

ZOBACZ: 800+ dla Ukraińców, ale nie wszystkich. W Sejmie złożono projekt nowelizacji

Projekt przewiduje m.in. uchylenie przepisów specustawy w zakresie, w jakim tworzą one odrębny system przewidziany jedynie dla obywateli Ukrainy, wprowadzenie przepisów wygaszających rozwiązania prawne, zawarte w specustawie i przygotowanie przepisów przejściowych, które mają zapewnić płynne przejście między dotychczasowym a nowym stanem prawnym.

Dotyczy to m.in. kwestii takich jak wypłaty świadczeń na rzecz rodziny, rozliczanie Funduszu Pomocy, który został utworzony do realizacji zadań na rzecz pomocy obywatelom Ukrainy, wykonywania działalności gospodarczej, uprawnień studentów, przedłużenia ważności wiz i innych dokumentów, szeregu uprawnień dotyczących dzieci, uczęszczających do polskich placówek edukacyjnych.

"Ukraińcy nie potrzebują specjalnego traktowania"

W publicznej debacie podnoszone są najczęściej aspekty dostępu Ukraińców do polskiego systemu ochrony zdrowia, świadczeń socjalnych i edukacji. Przeciwnicy szerokich uprawnień argumentowali, że wojna trwa już blisko cztery lata, a Ukraińcy zdążyli się przystosować i nie potrzebują specjalnego traktowania.

Karolina Gałecka wyjaśniła, jak zmieni się relacja Polska-Ukraina. - Ukraińcy w dalszym ciągu będą mogli skorzystać z nagłej pomocy w ramach SOR, ale w przypadku konieczności skorzystania z innych świadczeń zdrowotnych będą musieli pracować i odprowadzać składki. Podobnie jest z programem 800 plus. Rodzice będą musieli pracować, żeby otrzymać świadczenie - mówiła.

ZOBACZ: "Żeby być prezydentem, nie wystarczy wygrać wyborów". Tusk uderza w Nawrockiego

- Podsumowując, projekt ustawy zakłada nieprzedłużenie ochrony tymczasowej dla Ukraińców na dotychczasowych zasadach i uregulowanie ich statusu na zasadach ogólnych, podobnie jak w przypadku wszystkich cudzoziemców. Jednocześnie do 4 marca 2027 roku zostanie zapewnione przestrzeganie prawa dotyczącego legalności pobytu uchodźców wojennych na mocy przyznawanej ochrony czasowej lub innych form legalnego pobytu - dodała.

Weto prezydenta Nawrockiego. "Tymczasowy" podpis pod ustawą

W sierpniu prezydent Karol Nawrocki zawetował pierwotną nowelizację ustawy, domagając się, aby świadczenie 800 plus i inne formy wsparcia były dostępne tylko dla Ukraińców aktywnych zawodowo. Skierował wówczas do Sejmu własny projekt ustawy. Rząd przygotował jednak kolejny projekt, uwzględniający część prezydenckich sugestii, choć mniej restrykcyjny.

Prezydent podpisał drugą wersję ustawy 26 września, argumentując, że "nie chce wprowadzać chaosu prawnego", który wystąpiłby w przypadku nieprzedłużenia legalności pobytu setek tysięcy obywateli Ukrainy. Zapowiedział jednak, że robi to po raz ostatni.

ZOBACZ: "Naprawdę dobra decyzja". Ukraińcy chwalą ruch prezydenta Polski

W setny dzień swojej prezydentury Karol Nawrocki ponowił zapowiedź skierowaną do premiera i rządu. - Nie chcę być prezydentem chaosu, ale zaznaczyłem i gdy nas ogląda pan premier i większość parlamentarna, to przypominam, iż podpisałem tę ustawę o pomocy Ukraińcom po raz ostatni - mówił. - Uznaję, że mniejszość ukraińska w Polsce już w trzecim roku po rozpoczęciu wojny powinna być traktowana oczywiście z należytą odpowiedzialnością, ale tak samo jak wszystkie inne mniejszości narodowe w Polsce - dodał prezydent.

Obecne przepisy obowiązują do 4 marca 2026 roku. Tym razem rząd zdecydował się nie czekać do ostatniej chwili. MSWiA założyło, że projekt ustawy zostanie przyjęty przez rząd jeszcze w bieżącym roku.

Widziałeś coś ważnego? Przyślij zdjęcie, film lub napisz, co się stało. Skorzystaj z naszej Wrzutni

WIDEO: Z redakcji na poligon. Dziennikarka Polsatu na szkoleniu wojskowym