NIK: żadne skontrolowane uzdrowisko nie spełnia kryteriów

W miejscowościach Kamień Pomorski, Kołobrzeg, Krasnobród, Muszyna, Nałęczów, Połczyn-Zdrój, Rabka-Zdrój, Wapienne, Złockie i Żegiestów przekroczono dopuszczalne normy hałasu (przekroczenia w porze dziennej sięgały od 3 proc. do 42 proc, w porze nocnej od 8 do 29 proc, a w uzdrowisku Dąbki w ogóle nie przeprowadzono takich badań.

 

Hałas, smog i brak badań

 

W dwóch uzdrowiskach - Dąbki i Krasnobród - nie wykorzystywano w lecznictwie uzdrowiskowym surowców naturalnych (borowiny), znajdujących się na ich obszarach.

 

Podawane przez gminy oceny jakości powietrza nie odzwierciedlały rzeczywistego poziomu zanieczyszczeń.

 

W żadnym ze skontrolowanych uzdrowisk nie prowadzono bowiem kompleksowych badań jakości powietrza, a niektóre badania (np. benzenu i tlenku węgla) przeprowadzono na obszarach powiatów i odnoszono do miejscowości uzdrowiskowych (np. obecnie stacje pomiarowe w województwie zachodniopomorskim zlokalizowane są w odległości od kilkunastu nawet do 100 km od uzdrowisk).

 

W związku z tym w operatach uzdrowiskowych przedstawiano oceny stanu sanitarnego powietrza (opracowane przez Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska), które odnosiły się do obszaru całego powiatu, a nie danego uzdrowiska, chociaż zgodnie z ówczesnymi przepisami gminy powinny przedstawić wyniki badań wszystkich dopuszczalnych poziomów substancji w powietrzu przeprowadzonych na obszarze uzdrowiska.

 

 

 

Świadectwa leczniczych właściwości klimatu wbrew faktom

 

Podmioty uprawnione do wydawania świadectw potwierdzających właściwości lecznicze klimatu i surowców naturalnych sformułowały uwagi dotyczące jakości powietrza w blisko połowie skontrolowanych przez NIK uzdrowisk (5 z 11 badanych). Powodem było m.in. przekroczenie 24-godzinnych stężeń pyłu zawieszonego PM10 wynoszące nawet ponad 200 proc. dopuszczalnej normy 50 µg/m³ (przy zachowaniu dopuszczalnych częstotliwości tych przekroczeń w roku kalendarzowym).

 

Pomimo tych przekroczeń, gminy otrzymały świadectwa potwierdzające lecznicze właściwości klimatu. W rocznych raportach Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska (WIOŚ) dot. oceny jakości powietrza za 2014 i 2015 rok we wszystkich strefach, w których zlokalizowano uzdrowiska, stwierdzono przekroczenia dopuszczalnych norm pyłu PM10 (w tym stężeń 24-godzinnych) oraz pyłu PM2,5 (poza woj. zachodniopomorskim), a także docelowych poziomów benzo(a)pirenu.

 

NIK podkreślił w raporcie, że mimo ustawowego obowiązku gminy nie monitorowały stanu środowiska w uzdrowiskach (z wyjątkiem doraźnych działań gmin Muszyna i Rabka-Zdrój).

 

Minister zdrowia nie monitorował

Gminy nie korzystały również z podstawowego narzędzia przeciwdziałającego naruszaniu zakazów określonych dla uzdrowisk, tj. nie podejmowały uchwał w sprawie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. Z tego powodu np. w Dąbkach wybudowano, wbrew ustawowym zakazom, sklep wielkopowierzchniowy, parking, domy jednorodzinny oraz turystyczne.

NIK nie pozostawia w raporcie suchej nitki na resorcie zdrowia. Stwierdza, że nadzór ministra zdrowia nad lecznictwem uzdrowiskowym był nieskuteczny. Minister nierzetelnie weryfikował spełnianie wymogów określonych dla uzdrowisk, a także nie monitorował zachowania warunków leczniczych i środowiskowych na ich obszarze. Nie monitorował również realizacji zaleceń zawartych w decyzjach uzdrowiskowych dotyczących spełniania wymaganych norm środowiskowych oraz wykorzystywania surowców naturalnych w lecznictwie uzdrowiskowym.

 

 

Konieczność podjęcia działań systemowych

 

We wnioskach pokontrolnych NIK zwraca uwagę, że gminy uzdrowiskowe, które nie będą spełniać warunków dotyczących m.in. natężenia hałasu, zanieczyszczenia powietrza, czy wykorzystywania surowców naturalnych mogą utracić status uzdrowiska.

 

Dlatego - według Izby - musza zostać podjęte "działania systemowe" - głównie przez ministerstwa zdrowia i środowiska - tak, aby uzdrowiska mogły zweryfikować spełnianie norm zanieczyszczenia powietrza, natężenia hałasu i emisji pól elektromagnetycznych. Gminy uzdrowiskowe powinny też zostać zobligowane do przeznaczania dochodów z tytułu opłat uzdrowiskowych i dotacji na monitoring środowiskowy.

 

Kontrolerzy przypomnieli, że w latach 2017-2021 wszystkie uzdrowiska w Polsce powinny przedłożyć ministrowi zdrowia operaty uzdrowiskowe, by utrzymać status uzdrowiska. Oceny właściwości leczniczych klimatu należy dokonać na podstawie udokumentowanych badań, z co najmniej ostatnich trzech lat poprzedzających złożenie wniosku o potwierdzenie właściwości leczniczych klimatu (od 31.10.2016 r. - z okresu 24 miesięcy przed złożeniem wniosku).

 

polsatnews.pl

Czytaj więcej