Od 1 kwietnia wraca VAT na żywność. Które produkty podrożeją?
Weekend 30-31 marca jest ostatnim, podczas którego będzie obowiązywała zerowa stawka VAT na żywność. Przez poprzednie dwa lata - dokładnie od 1 lutego 2022 roku - była ona obniżona. Jak zmiany wpłyną na ceny w sklepach?
Ministerstwo Finansów przekazało w komunikacie z 12 marca, że zdecydowało się zrezygnować z obniżonej stawki VAT na żywność.
"W związku z najnowszymi odczytami inflacji oraz prognozami dynamiki cen podstawowych produktów spożywczych objętych przejściową stawką VAT zero procent, Ministerstwo Finansów podjęło decyzję o nieprzedłużaniu po 31.03.2024 roku okresowego obniżenia stawki VAT na podstawowe produkty spożywcze" - argumentowano w rządowym komunikacie.
Wraca wyższy VAT na żywność. Co to oznacza?
Od 1 kwietnia wraca pięcioprocentowa stawka VAT na żywność. Oznacza to, że po świątecznym weekendzie w sklepach spożywczych ceny brutto będę różnić się od cen netto.
Eksperci podkreślają jednak, że klienci aż tak mocno nie odczują zmian w swoich portfelach.
- Ta decyzja oznacza wyższe ceny w sklepach. Przełożenie stawek VAT na ceny dóbr i usług w przypadku podwyżek jest mocniejsze i szybsze niż w przypadku obniżek - to przełożenie będzie pełne albo prawie pełne - mówił w rozmowie z Interią Biznes dr Piotr Bartkiewicz, ekonomista Banku Pekao.
- Są jednak okoliczności, które to trochę łagodzą: ceny surowców rolnych hamują albo spadają, spadają też ceny produktów żywnościowych, a do tego mamy wojnę cenową między dyskontami. Moment powrotu tej stawki VAT jest więc całkiem niezły, bo stopień odczuwania tej podwyżki będzie mniej dotkliwy.
ZOBACZ: Ceny prądu idą w górę. Trzeba się pospieszyć, by płacić mniej
Ekonomistka Alior Banku, Agata Filipowicz-Rybicka także podkreślała aspekt sprzyjających okoliczności dla powrotu stawki VAT na żywność do poprzedniego poziomu. - W obliczu spadków cen żywności i surowców na międzynarodowych rynkach powrót do stawki VAT na poziomie 5 procent nie będzie dla konsumenta szczególnie odczuwalny - mówiła ekspertka.
Podwyżki obejmą m.in.:
- mięso i ryby (a także skorupiaki i mięczaki) oraz przetwory z nich;
- mleko i produkty mleczarskie, a także jaja;
- warzywa i owoce oraz ich przetwory;
- orzechy jadalne;
- miód naturalny;
- jadalne tłuszcze zwierzęce i roślinne;
- zboża i przetwory ze zbóż, w tym pieczywo i wyroby cukiernicze;
- określone preparaty i mleko do żywienia niemowląt.
Warto dodać, że kilka sieci sklepów - m.in. Lidl, Aldi oraz Biedronka - poinformowało, że zamierza przez jakiś czas pozostawić ceny na dotychczasowym poziomie.
Koniec zerowego VAT-u na żywność. Dlaczego?
Obniżona stawka VAT na podstawowe produkty spożywcze obowiązywała od 1 lutego 2022 roku. Za tym, by ją wprowadzić, przemawiał fakt, że inflacja za styczeń 2022 roku była na wysokim poziomie 9,2 proc. (r/r).
Obecnie jednak - zdaniem rządzących - inflacja jest w trendzie spadkowym i nie ma już potrzeby utrzymywać tego elementu wsparcia dla konsumentów. Według wstępnych danych GUS inflacja w styczniu tego roku obniżyła się do 3,9 proc. (r/r) i było to najniższe tempo wzrostu cen konsumpcyjnych w tym ujęciu od marca 2021 roku.
ZOBACZ: Ceny kakao biją historyczne rekordy. Słodycze będą coraz droższe
Wyraźnie spadło także roczne tempo wzrostu cen żywności i napojów bezalkoholowych - do 4,9 proc. w styczniu bieżącego roku (tj. najniżej od września 2021 roku).
Szef resortu finansów Andrzej Domański zaznaczył, że rząd prowadzi stabilną politykę dotyczącą przychodów budżetowych, stąd decyzja o powrocie od kwietnia do pięciu proc. stawki VAT na żywność. - Jestem absolutnie przekonany, że na ceny w sklepach ta decyzja będzie miała bardzo, bardzo umiarkowane przełożenie - tłumaczył minister Domański.
Czytaj więcej