Na naszej twarzy żyją ich tysiące. Kopulują, składają jaja i umierają w 20 dni

Posiadające osiem odnóży roztocza większość swojego życia spędzają w mieszkach włosowych, odżywiając się wydzielanym przez gruczoły łojowe sebum i występują na skórze wielu ssaków.

 

U ludzi znane są dwa gatunki nużeńca - Demodex folliculorum - który egzystuje głównie na twarzy (zwłaszcza w rzęsach i brwiach) oraz Demodex brevis, który osiedla się w gruczołach łojowych również w innych miejscach na naszym ciele.

 

Co ciekawe, u noworodków nie spotyka się tych organizmów. W badaniu, w którym szukano ich na dorosłych ludziach, naukowcy byli w stanie wykryć je wizualnie tylko u 14 proc. osób.

 

ZOBACZ: Koronawirus. Wirusolog z Wuhan prowadzi badania w jaskini z milionami nietoperzy

 

Dopiero przy wykorzystaniu analizy DNA oznaki występowania nużeńców doszukano się u wszystkich uczestników testu. Odkrycie to zostało poparte wcześniejszymi badaniami zwłok.

 

Jeśli więc towarzyszą całej ludzkości, naukowcy zaczęli zadawać sobie pytanie: "Czy należy wciąż nazywać te roztocza pasożytami, czy organizmami komensalnymi (nieszkodliwymi), żyjącymi w harmonii ze swoimi nieświadomymi gospodarzami?" - czytamy na stronie theconversation.com.

 

Warto się również zastanowić, czy warto za wszelką cenę dążyć do usunięcia nużeńców z powierzchni skóry i czy łatwo się ich pozbyć wykorzystując do tego codzienne nawyki, jak mycie twarzy lub nakładanie makijażu. Na to pytanie naukowcy również starali się odpowiedzieć w badaniach opublikowanych w tym roku.

Nie da się ich zobaczyć gołym okiem. Ale to, co robią w naszych porach, jest obrzydliwe

Nużeńce są malutkie. Ten większy z dwóch gatunków ludzkich - D. folliculorum - ma około 1/3 milimetra, a większy - D. brevis mniej niż 0,25 milimetra. Na ciele tych mikroskopijnych organizmów żyją inne - znacznie mniejsze od nich bakterie i to wielu gatunków.

 

Roztocza żyjące na twarzy żywią się martwym naskórkiem i olejami łojowymi (sebum), które wstępnie trawią, wydzielając szereg enzymów. Ponieważ nie mają odbytu, zwracają produkty przemiany materii przez... otwór gębowy.

 

ZOBACZ: W kosmosie powstaną fabryki. Pracownikami będą mikroorganizmy

 

Ich cykl rozwojowy jest bardzo krótki. Gdy poczują się już bezpieczne w komfortowych warunkach ludzkich mieszków włosowych, nużeńce łączą się w pary i składają jaja. Po około 15-20 dniach życia obumierają i rozkładają się w mieszku.

 

I to głównie te dość odrzucające zwyczaje tego organizmu stanowią jeden z powodów wywoływania przez nużeńce reakcji alergicznych u części żywicieli.

 

Vladimir064

Nużeńce. Dla jednych niegroźne, dla innych - przyczyna uciążliwych chorób

Niestety, to tylko początek problemów, których przyczyną mogą być roztocza twarzy. Ostatnie badania sugerują szereg schorzeń będących ich sprawką: od wysypki, trądziku i krostek na skórze, po zapalenie powiek.

 

U nosicieli obserwowano też dysfunkcję gruczołów Meiboma, czyli zablokowanie gruczołów łojowych na powiece, co może skutkować zapaleniem torbieli samej rogówki, suchością oczu i powstaniem skrzydlika - mięsistej narośli na oku.

 

Ale nie wszyscy z nas mają negatywne reakcje na te stworzenia. Zdaniem naukowców zależy to od wielu czynników, z których dominującym jest zmienność genetyczna u ludzi. Kiedy jesteśmy zarażeni, nasze geny określają odpowiedź immunologiczną. To sprawia, że część w ogóle nie zauważy obecności nużeńca, część będzie odczuwało lekkie swędzenie, a pozostali cierpią z tego powodu na przewlekłe i wyniszczające schorzenia.

 

ZOBACZ: Francja. Naukowcy ożywili "wirusa zombie" sprzed 50 tysięcy lat. Chcą go rozmnożyć

 

Liczba roztoczy również jest zmienna i różni się w zależności od gospodarza. Jeśli na jego skórze rozmnażają się w dużym tempie, istnieje większe prawdopodobieństwo wystąpienia problemów na skórze.

 

Wymienione powyżej stany i liczba nużeńców wydaje się wzrastać wraz z wiekiem i u pacjentów z obniżoną odpornością - czytamy w serwisie theconversation.com. Można zatem sądzić, że nasz układ odpornościowy jest kluczem do zrozumienia reprodukcji roztoczy i ich efektów klinicznych.

Częściej można je spotkać u palaczy, wykształconych i uzależnionych od smartfonów

Jak wynika z badania opublikowanego w Scientific Reports na łamach nature.com z 26 grudnia 2022 roku na temat częstości występowania nużeńca ocznego Demodex folliculorum u 2253 młodych mężczyzn, których poddano testom, najwięcej roztoczy odkryto u zdrowych ochotników w wieku od 23 do 24 lat.

 

Rozpowszechnienie nużeńca było też większe wśród osób z wyższym wykształceniem, dobrymi zarobkami oraz w miastach. Osoby korzystające z elektroniki przez 8 do 12 godzin dziennie miały najwyższy wskaźnik infekcji spośród czterech grup różniących się czasem spędzanym na używaniu produktów elektronicznych.

 

"Częstość występowania nużeńca u osób ze snem dłuższym niż 10 godzin na dobę była najwyższa w porównaniu z osobami z pozostałym czasem snu" - brzmi fragment badania chińskich naukowców. Roztocza twarzy obserwowano w większej liczbie u niepalących. Podobnie stwierdzono wyższą częstość ich występowania u pijących alkohol.

Kopulują wtedy, gdy śpimy. Ale mogą wkrótce wyginąć

Zgodnie z raportem, do którego dotarło BBC w czerwcu 2022 roku, znajdujące się w głównej mierze na skrzydełkach nosa, czole i przewodzie słuchowym nużeńce są bliskie wyginięcia. Gdy współpracownicy dra Henka Braiga z Bangor University przyjrzeli się kodowi DNA tych mikroskopijnych stworzeń, odkryto pewną zależność.

 

Naukowcy zebrali genom za pomocą preparatu do usuwania zaskórników z nosa i czoła. Każda próbka dostarczyła im około 40 osobników roztoczy D. folliculorum. Badanie wykazało, że te organizmy utraciły gen, który chroni przed światłem ultrafioletowym, co wyjaśnia ich nocną aktywność.

 

ZOBACZ: Ukrainiec odzyskał wzrok po 30 latach. "Zaczynam nowe życie"

 

"W nocy, kiedy jesteśmy pogrążeni w głębokim śnie, (nużeńce - red.) odwiedzają pory, aby uprawiać seks i rodzić dzieci" - powiedziała BBC współautorka badania, dr Alejandra Perotti z University of Reading.

 

Wnioskiem z naukowego raportu jest stwierdzenie coraz większej zależności roztoczy występujących na twarzach od trybu życia nosicieli w miarę zmieniania się składu genetycznego tych stworzeń, co w ostateczności może doprowadzić do ich całkowitego wyginięcia.

 

Problemem w tym przypadku ma być adaptacja - im bardziej przystosowują się do ludzi, tym więcej genów tracą. Zdaniem ekspertów może nadejść czas, gdy nużeńce nie będą w stanie w ogóle opuścić naszych porów na skórze i znaleźć nowej partnerki. Jakie będą tego skutki - wciąż nie wiemy.

Czytaj więcej