Diagnoza CKE: ośmioklasiści mają problem z gramatyką i ortografią

W czwartkowej konferencji, na której CKE szczegółowo zaprezentowała stan przygotowania nastolatków do kwietniowego egzaminu ósmoklasisty wziął udział wiceszef Ministerstwa Edukacji Narodowej, Maciej Kopeć. Podsekretarz stanu zaznaczył, że przygotowania do przeprowadzenia egzaminów "to skomplikowany proces", na który składa się przygotowanie kilkunastu milionów arkuszy egzaminacyjnych, powołanie zespołów egzaminacyjnych i równolegle przygotowanie merytoryczne uczniów do tego wyzwania.

 

Tzw. diagnoza kompetencji ósmoklasistów została przeprowadzona od 10 do 12 grudnia 2018 r., wzięło w niej udział 4770 uczniów z 99 szkół podstawowych w całym kraju. Przez trzy dni uczniowie rozwiązywali zadania podobne do tych, którym będą musieli sprostać na egzaminie w kwietniu - z języka polskiego, języka obcego oraz matematyki. Diagnoza miała umożliwić uczniom zapoznanie się z formułą egzaminu ósmoklasisty oraz nakreślić, jakie umiejętności zostały już opanowane, a nad jakimi należy pracować. - To jest ostatni moment, w którym chcemy pokazać nauczycielom, co jeszcze trzeba zrobić, co jeszcze trzeba poprawić - powiedział Kopeć.

 

"Należy nauczyć uczniów umiejętność argumentowania"

 

Dyrektor CKE dr Marcin Smolik omówił poszczególne kompetencje uczniów. - Wiemy, że uczniowie dobrze radzą sobie z zadaniami, które sprawdzają rozumienie tekstów oraz z zadaniami, które sprawdzają zróżnicowanie języka polskiego. (...) Słabiej wypadają zadania, które sprawdzają umiejętność czytania utworów literackich i ich zrozumienie. (...) najwięcej trudności przysparza ósmoklasistom praktyczne stosowanie zasad ortografii i interpunkcji, a także znajomość gramatyki języka polskiego - powiedział dr Smolik. Dodał, że uczniowie mają trudności ze stosowaniem imiesłowów.

 

Niespełna 3 proc. uczniów stwierdziło, że 120 minut na rozwiązanie wszystkich zadań z języka polskiego to za mało czasu. Trzy czwarte uczniów oceniło dwie godziny, jako wystarczające do wypełnienia arkusza egzaminacyjnego. Większość nastolatków uznała polecenia za w pełni zrozumiałe. CKE na podstawie diagnozy rekomendowała nauczycielom, by m.in. omawiali z uczniami lektury obowiązkowe oraz dodatkowe wykorzystując konteksty kulturowe, biograficzne czy społeczne. - Żeby zobaczyli, jak ten problem ma się do tego, co się dzieje we współczesnym świecie - mówił dyrektor CKE.

 

- Należy także kształcić u uczniów umiejętność argumentowania. (...) Trzeba pracować nad jakością języka i poprawnością językową, nie można tego zaniedbywać. Świat współczesny dąży do tego, aby skracać, upraszczać i skupiać się na pisaniu bez przecinków, ale nie tędy musi iść kształcenie polonistyczne - powiedział dr Smolik.

 

Dyrektor CKE zwrócił się także do nauczycieli, by namawiali uczniów do rozwiązywania tzw. zadań otwartych. Odsetek nastolatków, którzy opuścili takie zadania podczas egzaminu z języka polskiego wahał się od 0,1 proc. do 16,5 proc. w zależności do zadania. 8 proc. uczniów nie napisało wypracowania. - To skrócenie swoich szans na lepszy wynik - zaznaczył. Dodał, że problem ten pojawiał się także na testach z matematyki i języka obcego.

 

"Konieczność pracy nad sprawnością rachunkową"

 

W zakresie umiejętności matematycznych dr Smolik powiedział, że ósmoklasiści "dość dobrze radzą sobie z zadaniami, które sprawdzają wykorzystanie i tworzenie informacji. (...) gdy na podstawie informacji pozyskanych np. z wykresu trzeba rozwiązać zadanie matematyczne" - tłumaczył. Uczniowie kończący w tym roku szkołę podstawową słabiej radzą sobie z zadaniami sprawdzającymi "umiejętność wykorzystania i tworzenia reprezentacji" oraz sprawność rachunkową.

 

- Niepokojący jest fakt, że tylko połowa uczniów poprawnie wykonała nieskomplikowane działania w pamięci lub trudniejsze pisemnie. Widzimy tutaj ogromne pole do popisu dla uczniów i nauczycieli - powiedział dr Smolik. Dodał, że 14-latkowie słabo opanowali także umiejętność rozumowania i argumentacji, a także zadania, które łączą w sobie zagadnienia z kilku różnych działów matematyki.

 

- Niełatwe okazało się stosowanie wiedzy matematycznej do rozwiązywania problemów praktycznych w zadaniach otwartych - poinformował dyrektor CKE. Próby rozwiązania jednego z takich zadań nie podjęło aż 45 proc. zdających.

 

- Istnieje konieczność zintensyfikowania pracy nad sprawnością rachunkową uczniów, szacowania wyników działań, zamiany jednostek. Uczniowie często grzęzną w rozwiązywaniu zadań, w których nie trzeba dokładnie znać wyniku, wystarczy jego ogólne oszacowanie. To jest umiejętność przydatna nie tylko na egzaminie, jest po prostu przydatna życiowo - ocenił szef komisji.

 

7 proc. uczniów określiło, że 100 minut przewidzianych na ten egzamin to "zdecydowanie za mało czasu". Jako wystarczający na rozwiązanie wszystkich zadań uznało go 71 proc. zdających.

 

Odpowiedź po angielsku w jednym, niespójnym zdaniu

 

Do diagnozy kompetencji ósmoklasistów w zakresie języka obcego wykorzystane były testy z języka angielskiego. Tu CKE zaobserwowała, że uczniowie mają spore problemy z poprawnym gramatycznym zapisaniem tekstu. Duża grupa uczniów ograniczała się do wyrażenia swojej odpowiedzi zaledwie jednym, często niespójnym zdaniem. Nie podejmują próby rozwinięcia odpowiedzi.

 

- Warto zwrócić uwagę na to, by język obcy był językiem komunikacji w klasie, nie tylko tym, co jest nauczane, ale też tym, co stanowi sposób komunikowania się nauczyciela z uczniem oraz ucznia z uczniem - zaznaczył dr Smolik. Dodał, że uczniów trzeba także zachęcać by dokładnie zaplanowali swoją wypowiedź pisemną, zanim przystąpią do wypełniania arkusza egzaminacyjnego.

 

13 proc. uczniów zdających próbny egzamin językowy uznało, że miało "nieco za mało" czasu (90 min), a 81 proc. uznało ten czas za wystarczający.

 

Dr Smolik przypomniał, że przygotowanie uczniów, którzy w tym roku przystąpią do egzaminu ósmoklasisty rozpoczęło się już w 2017 roku. Zostało poprzedzone zmianami w podstawie programowej, uczniowie zapoznawali się z przykładowymi arkuszami egzaminacyjnymi, mają także możliwość obejrzenia filmów informacyjnych. 11 marca na stronie CKE mają pojawić się kolejne zestawy przykładowych zadań z języka polskiego, matematyki i języków obcych.

 

W egzaminach w dniach 15-17 kwietnia udział weźmie 12 735 szkół, a do egzaminu przystąpi 375 228 osób.

Czytaj więcej