List prezydenta Dudy do bratanka Alana Turinga. "Chciałbym wyrazić wdzięczność za pańską pracę"
Dzięki pana staraniom polscy naukowcy nareszcie otrzymają uznanie, na które zasłużyli - napisał prezydent Andrzej Duda w liście do Dermota Turinga, autora książki opowiadającej o wkładzie polskich matematyków w rozszyfrowanie Enigmy i bratanka kryptologa Alana Turinga.
"Chciałbym wyrazić wdzięczność za pańską pracę, która wyeksponowała istotną rolę, jaką wyjątkowi polscy matematycy i kryptolodzy Marian Rejewski, Henryk Zygalski i Jerzy Różycki odegrali w złamaniu szyfru Enigmy. Jak wszyscy wiemy, okazało się to kluczowe w zabezpieczeniu zwycięstwa aliantów nad nazistowskimi Niemcami" - podkreślił prezydent w liście.
Jako pierwsi rozszyfrowali Enigmę
Jak dodał, "to nie przypadek, że rola tych trzech wymienionych osób była tak niezwykła". "Okres pomiędzy pierwszą i drugą wojną światową charakteryzował się rozkwitem Polskiej Szkoły Matematycznej - matematycznego środowiska międzywojennej Polski. Jej wpływ na bieg historii był ogromny. W grudniu 1932 r. trzech członków Szkoły: Rejewski, Różycki i Zygalski jako pierwsi rozszyfrowali niemiecką maszynę szyfrującą Enigma, tworząc podstawy dla brytyjskich odczytów kodów Enigmy" - przypomniał prezydent.
Polish President @prezydentpl's letter to Sir Dermot Turing thanking him for his efforts "to bring into the spotlight the important role that the exceptional Polish mathematicians and codebreakers played in deciphering the Enigma code". #EnigmaRelay https://t.co/IWgoKxq0Hs pic.twitter.com/meki54BvpD
— Polish Embassy UK (@PolishEmbassyUK) 14 września 2018
Prezydent zwrócił uwagę, iż w książce zatytułowanej "X, Y & Z: The Real Story of How Enigma Was Broken" Dermot Turing stwierdza, że "przez zbyt wiele lat wkład polskich naukowców był w dużej mierze pomijany w głównym nurcie historycznej narracji o łamaniu Enigmy, a zasługuje na lepsze zrozumienie". "To odnosi się również do szerszego dyskursu historycznego dotyczącego wpływu polskich naukowców na inne dziedziny nauki, na przykład prawo międzynarodowe" - czytamy w liście.
Według prezydenta, to "godne podziwu", że Dermot Turing "był w stanie otwarcie powiedzieć, że osiągnięcia jego wuja zostałyby znacznie spowolnione, gdyby nie istotne dokonania Polskiej Szkoły Matematyki - jak Bomba Rejewskiego i Płachty Zygalskiego". "Przyznał pan też, że Alan Turing był tak chwalony, że przyćmił rolę polskich kryptologów. Podkreślając wkład Polaków w pracę pańskiego wuja, udało się panu odnieść do tego historycznego błędu. Jesteśmy wdzięczni za pana starania. Jestem zadowolony, że dzięki nim, a także dzięki rodzinom kryptologów i innym osobom, polscy naukowcy nareszcie otrzymają uznanie, na które tak bardzo zasłużyli" - napisał.
Odczytana w ambasadzie
List prezydenta został odczytany podczas promocji książki Dermota Turinga, która odbyła się w Ambasadzie RP w Londynie. W spotkaniu wzięli udział m.in. brytyjscy dziennikarze oraz akademicy. Licząca ponad 300 stron książka "X, Y & Z: The Real Story of How Enigma Was Broken" ("X,Y & Z: Prawdziwa historia tego, jak złamano Enigmę") została wydana przez wydawnictwo History Press. Przedmowę napisał ambasador RP w Londynie Arkady Rzegocki.
Sir Dermot Turing jest brytyjskim prawnikiem, ekonomistą, absolwentem King’s College w Cambridge i New College w Oxfordzie, gdzie obronił doktorat z genetyki, a także bratankiem Alana Turinga, brytyjskiego matematyka, kryptologa i jednego z twórców informatyki. Dermot Turing jest również autorem książek poświęconych bankowości i regulacjom prawnym w tym zakresie. W 2015 r. napisał biografię swojego wuja pt. "Prof: Alan Turing Decoded".
W 1932 roku matematycy Marian Rejewski, Jerzy Różycki i Henryk Zygalski poznali tajemnicę działania niemieckiej elektromechanicznej maszyny szyfrującej Enigma. Dokonali tego po raz pierwszy metodami matematycznymi. Wcześniej w kryptologii stosowano głównie metody lingwistyczne. Matematycy zaprojektowali kopię maszyny szyfrującej, którą latem 1939 roku polskie władze wojskowe przekazały do Francji i Wielkiej Brytanii wraz z informacjami dotyczącymi złamanego szyfru.
We wrześniu 1939 roku Rejewski, Różycki i Zygalski ewakuowali się przez Rumunię do Francji. Różycki zginął w styczniu 1942 roku na statku, który zatonął na Morzu Śródziemnym. Dwaj pozostali matematycy nadal zajmowali się niemieckimi szyframi, pracując w jednostce Wojska Polskiego w Wielkiej Brytanii. Prace nad łamaniem kolejnych wersji i udoskonaleń szyfru Enigmy kontynuowano w brytyjskim ośrodku kryptologicznym w Bletchley Park, gdzie pracował m.in. Alan Turing.
PAP
Czytaj więcej