W Londynie otwarto wystawę o roli Polaków w złamaniu kodu Enigmy

Zatrudnieni w latach 30. w poznańskim Biurze Szyfrów matematycy Henryk Zygalski, Marian Rejewski i Jerzy Różycki byli pierwszymi, którzy zastosowali teorię permutacji do rozwiązania zagadki Enigmy.

 

Opierając się częściowo na dokumentach uzyskanych od Francuzów, w 1932 roku udało im się po raz pierwszy złamać kod szyfrujący. Informacje o tym odkryciu przekazano wywiadom francuskiemu i brytyjskiemu dopiero siedem lat później, tuż przed wybuchem wojny.

 

- Kiedy atak na Polskę wydawał się nieunikniony, Polacy zdecydowali się na bezprecedensowy ruch w historii międzynarodowego wywiadu i ujawnili swoje sekrety brytyjskim i francuskim sojusznikom. Podczas ściśle tajnego spotkania pod Warszawą nie tylko ujawnili, że złamali kod maszyny, ale nawet przekazali jej zrekonstruowane egzemplarze, ułatwiając praktyczne zrozumienie działania kodu - powiedział sir John Dermot Turing, bratanek legendarnego brytyjskiego matematyka Alana Turinga, któremu przypisuje się ostateczne złamanie szyfru Enigmy.

 

Co najmniej 10 maszyn zakopanych na Ukrainie

 

Głównym elementem wystawy jest unikatowy egzemplarz jednej z takich maszyn, zbudowanej na potrzeby Polaków w 1940 roku we Francji.

 

- Polscy matematycy mieli do dyspozycji takie maszyny już wcześniej, ale wyjeżdżając z zaatakowanej Polski musieli się ich pilnie pozbyć. Według tego co wiemy co najmniej dziesięć egzemplarzy zostało zakopanych we Włodzimierzu, na terenie współczesnej Ukrainy. Na podstawie wywiezionych dokumentów udało im się jednak we Francji zbudować kolejne kopie, które pozwoliły kontynuować pracę - powiedziała Olga Topol z Instytutu Piłsudskiego.

 

Jedna z takich kopii trafiła w ręce Alana Turinga, który kierował brytyjskim zespołem kryptologów w Bletchley Park.

 

Nieocenione wsparcie brytyjskiego wywiadu przez Polaków

 

- Ciężko jednoznacznie powiedzieć, czy bez polskiej pomocy Brytyjczykom udałoby się kiedykolwiek złamać ten kod, ale wiemy na pewno, że w 1939 roku byli kompletnie zdezorientowani. Uzyskane od Polaków informacje uzupełniły wiele luk w ich rozumieniu Enigmy i pozwoliły na dalszą skuteczną pracę - podkreślił sir Turing.

 

W ramach projektu "Sztafeta Enigmy", której wystawa jest częścią, w londyńskich szkołach prowadzone będą zajęcia o Enigmie oraz polsko-brytyjskiej współpracy kryptologicznej. Towarzyszyć temu będzie kampania w mediach społecznościowych, korzystająca z hashtaga #SztafetaEnigmy i #EnigmaRelay.

 

Wystawa jest otwarta od 15 marca. Zwiedzający mogą oglądać ją we wtorki pomiędzy 11 a 16 oraz w czwartki pomiędzy 11 a 18. Projekt współfinansują Heritage Lottery Fund i ambasada RP w Londynie.

 

PAP

Czytaj więcej