Czujesz, że twoje kolana "klikają"? To może być ważny sygnał od ciała
Kiedy kolano zgina się lub prostuje, czasem można usłyszeć kliknięcie czy trzaski. W wielu przypadkach jest to zjawisko fizjologiczne i niegroźne, ale bywa, że takie dźwięki wskazują na problem wymagający interwencji. Zwłaszcza gdy towarzyszy temu ból, opuchlizna i zaczerwienienie.
- Trzeszczące kolana mogą być fizjologiczne (nieszkodliwe) lub patologiczne (wymagające uwagi)
- Fizjologiczne dźwięki pochodzą z tarcia więzadeł, ścięgien lub anatomicznych wariantów stawu
- Zmiany patologiczne obejmują uszkodzenie chrząstki stawowej lub łąkotek
- Zespół rzepkowo-udowy powoduje trzaski u osób aktywnych fizycznie
- Choroba zwyrodnieniowa stawów jest częstą przyczyną trzeszczenia u osób starszych
- Trzaskanie bez bólu lub urazów zgłasza około 36 proc. badanych
- Niepokojące objawy to ból, obrzęk, zaczerwienienie, sztywność i ograniczenie ruchomości
- Należy skonsultować się z lekarzem przy blokowaniu się kolana, utracie stabilności, nasilających się dźwiękach, gorączce lub złym samopoczuciu
Trzeszczenie, chrupanie, kliknięcia w kolanie mogą mieć różne podłoże - zarówno fizjologiczne, jak i patologiczne. Te pierwsze uznawane są za naturalne i nie wymagają interwencji specjalisty, choć mogą budzić niepokój. Drugie nie powinny być jednak ignorowane, ponieważ mogą doprowadzić do poważnych konsekwencji, w tym nawet inwalidztwa.
Przyczyny fizjologiczne i patologiczne trzeszczących stawów
Klikanie w kolanach może mieć charakter fizjologiczny, więc... nieszkodliwy. Takie sygnały daje tarcie więzadeł i ścięgien przesuwających się po strukturach kostnych, a także różne anatomiczne warianty budowy stawu, takie jak fałdy błony maziowej czy specyficzne ustawienie rzepki względem kości udowej. Tego typu zjawiska zwykle nie są groźne i nie wymagają leczenia.
Inaczej wygląda sytuacja, gdy źródłem dźwięków są zmiany patologiczne. Jedną z częstszych przyczyn jest uszkodzenie chrząstki stawowej - staje się nierówna i przestaje zapewniać gładki ruch w stawie. Podobne objawy mogą dawać uszkodzenia łąkotki, zwłaszcza jeśli fragment chrząstki klinuje się podczas ruchu i prowadzi do charakterystycznego "przeskakiwania".
ZOBACZ: To nie stres, kawa ani ekran. Odkryto nową przyczynę problemów ze snem
U osób aktywnych fizycznie i sportowców często diagnozuje się tzw. zespół rzepkowo-udowy, w którym rzepka porusza się w sposób nieprawidłowy względem kości udowej, powodując obtarcia i bolesne trzaski. Z kolei u osób starszych najczęściej za trzeszczenie odpowiada choroba zwyrodnieniowa stawów, związana ze stopniowym zużyciem chrząstki i powstawaniem osteofitów, czyli narośli kostnych.
Nie można także pominąć urazów więzadeł prowadzących do niestabilności stawu oraz stanów zapalnych, w tym reumatoidalnego zapalenia stawów (RZS) czy infekcji, w których dochodzi do nagromadzenia płynu i zaburzenia pracy całego stawu.
Jak często występują takie dolegliwości?
Obszerną analizę 103 badań z udziałem 36 439 uczestników opublikowano na łamach czasopisma "British Journal of Sports Medicine" (2025).
ZOBACZ: Geny i wiek to nie wszystko. Naukowcy tłumaczą, co wpływa na starzenie wtórne
Wyniki pokazały, że częstość występowania klikania, trzasków i szurania w kolanach wynosi w populacji ogólnej około 41 proc. Co ciekawe, dotyczy to także ludzi, którzy nie skarżą się ani na ból, ani na wcześniejsze urazy - w tej grupie trzeszczenie zgłaszało blisko 36 proc. badanych.
Kiedy trzaskanie kolan powinno niepokoić?
Wtedy warto skonsultować się z lekarzem, w sytuacji pojawienia się:
- bólu
- obrzęku
- zaczerwienienia
- uczucia sztywności (szczególnie rano lub po dłuższym bezruchu)
- ograniczenia w ruchomości
- trudności w pełnym zgięciu lub wyprostowaniu stawu
- epizody blokowania się kolana
Do specjalisty należy zgłosić się również wtedy, gdy pojawia się wrażenie utraty stabilności, jakby kolano "uciekało" przy obciążeniu, albo gdy trzaskanie staje się coraz częstsze i towarzyszy niemal każdemu ruchowi.
ZOBACZ: Ten proces można powstrzymać. Oto nowe podejście naukowców do starzenia się organizmu
Szczególnie pilnej konsultacji wymagają sytuacje, w których objawom towarzyszy gorączka czy ogólne złe samopoczucie, co może świadczyć o infekcyjnym zapaleniu stawu.