Najgroźniejsza z much. Mała, niepozorna, a wyjątkowo niebezpieczna
Choć nie występuje w Europie, to turyści podróżujący po tropikalnych krajach, szczególnie w Afryce, muszą mieć się na baczności. Ukąszenie przez muchę tse-tse może prowadzić do tragicznych konsekwencji. Roznoszą one pasożyty wywołujące wiele groźnych chorób, w tym śpiączkę afrykańską.
Po wejściu na oficjalną stronę Światowej Organizacji Zdrowia można zobaczyć aktualną mapę zachorowań na trypanosomozę afrykańską. Według danych opublikowanych przez WHO, w 2024 roku odnotowano 546 nowych przypadków choroby, wywoływanej przez… wspomnianą muchę tse-tse.
Niewielki owad, wielkie zagrożenie
Mucha tse-tse (z rodzaju Glossina) żyje głównie w Afryce Subsaharyjskiej. Przypomina z wyglądu znane domowe muchy, jednak jej rola w przyrodzie jest zupełnie inna. Nie jest tylko uciążliwa, ale przede wszystkim groźna. Poprzez swoje ukąszenie może przenosić pasożyty z rodzaju Trypanosoma, odpowiedzialne za rozwój trypanosomatozy afrykańskiej, znanej także jako śpiączka afrykańska.
ZOBACZ: Kontakt z tą wodą może skończyć się szpitalem. Służby ostrzegają
Zakażenie może przebiegać na dwa sposoby. Odmiana wywoływana przez świdrowca rodezyjskiego rozwija się szybko i już na wczesnym etapie atakuje układ nerwowy.
Z kolei postać choroby wywołana przez świdrowca gambijskiego ma charakter przewlekły i rozwija się nieco wolniej. Przez wiele miesięcy może powodować ogólne objawy, takie jak gorączka czy powiększenie węzłów chłonnych.
W obu przypadkach w miarę postępu choroby dochodzi do poważnych zaburzeń neurologicznych, np.:
- senności w ciągu dnia
- bezsenności w nocy
- otępienia
- drgawek
- zmian osobowości i zachowania
ZOBACZ: Uwaga na kleszcze. Jeden moment decyduje o skuteczności leczenia boreliozy
W zaawansowanym stadium utrata przytomności, co prowadzi do stanu śpiączki.
Ten szczegół wyróżnia muchę tse-tse
Chociaż owad nie różni się znacznie od pospolitych polskich much. Da się jednak rozpoznać go po kilku cechach:
- długość ciała ok. 12 mm
- brązowo-szare zabarwienie z ciemnymi pasami
- skrzydła, które w spoczynku nakładają się idealnie jedno na drugie
- długa kłujka do pobierania krwi
To właśnie dzięki temu narządowi gębowemu mucha może przenosić pasożyty bezpośrednio do krwiobiegu człowieka lub zwierzęcia.
Jak chronić się przed śmiertelnym owadem?
Podczas podróży po Afryce należy pamiętać, aby spać wyłącznie w miejscach zabezpieczonych moskitierą. Najlepiej, jeśli jest to model o drobnych oczkach i dodatkowo nasączony środkiem owadobójczym. To skuteczna bariera przed niebezpiecznym owadem, zwłaszcza o świcie i o zmierzchu.
ZOBACZ: Popularny ryż może być niebezpieczny. Różnicy nie zauważysz po wyglądzie czy smaku
Warto też zrezygnować z niebieskich ubrań. Według badań, to właśnie ten odcień najmocniej przyciąga muchy tse-tse. Najbezpieczniejsze będą kolory ziemi, jak zgaszona zieleń. Równie istotne jest zakrycie ciała. Długie rękawy, nogawki i grubszy materiał będą idealną barierą dla kłującego ryjka owada.
Na czas podróży dobrze jest unikać stosowania zapachowych kosmetyków (perfumy, balsamy, olejki itd.). Intensywne aromaty działają jak magnes na szkodniki.