Jajko czy kura - co było pierwsze? Są wyjaśnienia naukowców
Dylemat "co było pierwsze: jajko czy kura?" od wieków rozpala wyobraźnię ludzi na całym świecie. To jedno z tych pytań, które z pozoru wydają się nie mieć odpowiedzi, bo prowadzą do błędnego koła: przecież kury wykluwają się z jaj, a jaja znoszą kury. Kto więc rozpoczął ten cykl?
Na świecie nie brakuje pytań, które od lat budzą emocje. Jedne bawią, inne inspirują do głębszych refleksji, a jeszcze inne, jak właśnie ta zagadka, potrafią rozgrzać dyskusję wśród naukowców i laików. To temat, który przewija się zarówno w szkolnych klasach, jak i podczas rodzinnych spotkań przy stole.
Genewscy badacze mówią wprost: Jajko istniało, zanim pojawiła się jakakolwiek kura
Jeszcze do niedawna wydawało się, że to pytanie zawsze będzie miało tylko żartobliwą odpowiedź. Jednak zespół z Uniwersytetu Genewskiego przeprowadził analizę skamieniałości mikroorganizmów sprzed miliardów lat, znanych jako Chromosphaera perkinsii. Te niepozorne stworzenia, jak wyjaśnia Muzeum Nauki w Genewie, już wtedy przechodziły procesy przypominające dzielenie komórek i produkcję jaj.
ZOBACZ: Jesz śniadanie zbyt późno? To może być sygnał niepokojących zmian w organizmie
Wyniki tych badań opublikowano w czasopiśmie "Nature", podkreślając: natura znała już przepis na "jajko" na długo przed pojawieniem się jakichkolwiek ptaków.
Miliony lat wstecz. Dinozaury i gady składały masowo jaja
Jules Howard, autor książki "Infinite Life: A Revolutionary Story of Eggs, Evolution, and Life on Earth", w rozmowie z "The Guardian", poinformował, że jeśli pod pojęciem "jajka" rozumiemy każdą strukturę umożliwiającą rozwój młodego organizmu poza ciałem matki, to odpowiedź nie pozostawia wątpliwości.
Jajka w różnej formie istniały wśród gadów, dinozaurów, a nawet ryb, zanim pierwsza kura w ogóle pojawiła się na Ziemi. "Jeśli uznać jajko za wszystko, co ma skorupkę i można to rozłupać łyżką, to powstało ono na długo przed ptakami" - podkreśla naukowiec.
Jajko, kura i… fizyka kwantowa
Do rozwiązania dylematu "co było pierwsze?" dołączyli nawet… fizycy. W 2018 roku naukowcy z Uniwersytetu Queensland udowodnili, że w świecie cząstek elementarnych kolejność zdarzeń nie zawsze jest ustalona. Dzięki eksperymentom z tzw. kwantowym przełącznikiem pokazali, że według praw mechaniki kwantowej coś może wydarzyć się "bez określonej kolejności".
ZOBACZ: Tyle jajek można zjeść w ciągu dnia. Seniorzy powinni mieć się na baczności
Możliwe jest, że zarówno kura, jak i jajko, pojawiły się "jednocześnie" w sensie kwantowym. Co prawda taka interpretacja brzmi nieco abstrakcyjnie, ale pokazuje, jak złożone może być pozornie proste pytanie.
Dlaczego jajka mają taki kształt?
Jeśli jesteśmy przy temacie jajek, to jednym z fascynujących pytań, które wiele osób sobie zadaje, jest… dlaczego jajko ma właśnie taki, a nie inny kształt?
Owalna forma jajka nie jest przypadkowa. W 2017 roku w "Science" opublikowano pracę międzynarodowego zespołu naukowców, który przeanalizował blisko 50 000 jaj (od ponad 1400 gatunków ptaków)i stwierdził, że kształt jajka zależy od stylu życia i zdolności lotu danej grupy ptaków. Ptaki, które są najlepszymi lotnikami, zwykle znoszą najbardziej wydłużone i asymetryczne jaja. Natomiast gatunki nielotne (jak strusie czy kiwi) mają jaja bardziej okrągłe.
Dodatkowo, taki owalny kształt jajka zapewnia:
- większą wytrzymałość na nacisk (trudno je rozgnieść od końców, ale łatwiej od boku)
- ochronę przed staczaniem się z gniazda (jajko toczy się w kółko, a nie prosto)
- optymalne warunki do rozwoju zarodka (różne strefy wymiany gazowej)