To największe wyspy świata. Od Grenlandii po tropiki
Największe wyspy świata zajmują powierzchnię setek tysięcy km² i często przewyższają rozmiarem niejedno państwo. Grenlandia, Nowa Gwinea czy Borneo to przykłady lądów, które łączą w sobie unikalne warunki przyrodnicze i kulturowe.
Według National Geographic, około 22 tys. wysp przekracza 1 km² powierzchni, a ich dokładna liczba zmienia się wraz z procesami geologicznymi i erozją. Wyróżnia się jednak kilka największych, które odgrywają szczególną rolę.
Grenlandia. Największa wyspa świata
Grenlandia zajmuje ponad 2,1 mln km², co czyni ją największą wyspą na Ziemi. Formalnie należy do Królestwa Danii, lecz posiada szeroką autonomię, a jej mieszkańcy (w większości Inuici) kultywują własny język i tradycje. Około 80 proc. powierzchni pokrywa lądolód o grubości sięgającej 3 km. Proces jego topnienia uznaje się za jeden z kluczowych wskaźników globalnych zmian klimatycznych, a właśnie stąd odrywają się olbrzymie góry lodowe dryfujące przez Atlantyk.
ZOBACZ: W Polsce jak w Australii? Klimatolog kreśli czarny scenariusz
Surowy krajobraz Grenlandii tworzą fiordy, strome góry i potężne lodowce. Choć warunki są niezwykle trudne, wyspę zamieszkuje około 56 tys. osób, skupionych głównie na wybrzeżach, gdzie klimat jest nieco łagodniejszy.
Nowa Gwinea. Serce Oceanii i kraina plemion
Druga pod względem wielkości wyspa świata ma powierzchnię 821,4 tys. km² i leży w centrum Oceanii. Jej obszar podzielony jest między dwa państwa: zachodnią część zajmuje Indonezja, a wschodnią Papua-Nowa Gwinea. W krajobrazie dominują wysokie pasma górskie, a najwyższym punktem jest Puncak Jaya (4884 m n.p.m.), wznoszący się w paśmie Maoke, najwyższy szczyt całej Australii i Oceanii.
ZOBACZ: Ośmiornica płynęła na rekinie. Rzadki widok został nagrany
Nowa Gwinea to jedno z najbardziej zróżnicowanych biologicznie miejsc na Ziemi. Spotkać tu można setki endemicznych gatunków ptaków, w tym słynne rajskie ptaki, a także rośliny niespotykane w innych rejonach globu. Wyspa wyróżnia się także ogromnym bogactwem kulturowym - zamieszkują ją setki plemion, które zachowały własne języki i tradycje.
Borneo. Między dżunglą a cywilizacją
Trzecia co do wielkości wyspa na świecie ma powierzchnię blisko 748 tys. km² i jest politycznie podzielona między trzy państwa: Indonezję (region Kalimantan), Malezję (stany Sabah i Sarawak) oraz niewielkie, lecz bogate Brunei. Borneo od dawna uchodzi za jedno z najcenniejszych przyrodniczo miejsc globu. Tutejsze lasy deszczowe są domem dla orangutanów, charakterystycznych nosaczy, a także zagrożonych wyginięciem słoni karłowatych.
Wyspa mierzy się jednak z presją cywilizacyjną. Intensywna uprawa palm olejowych i wydobycie surowców prowadzą do wylesiania, które zagraża unikalnym ekosystemom. Mimo to Borneo pozostaje miejscem niezwykłej różnorodności kulturowej. Swoje tradycje wciąż podtrzymują m.in. ludy Dajaków, słynące z kunsztownych rzeźb i charakterystycznych długich domów.
A co z Australią? Dlaczego nie zalicza się jej do wysp
Choć Australia otoczona jest wodami, nie jest klasyfikowana jako największa wyspa świata. Wynika to z faktu, że spełnia kryteria kontynentu. Posiada własną płytę tektoniczną, odrębny zestaw gatunków fauny i flory oraz rozległą powierzchnię przekraczającą 7,6 mln km². W zestawieniach geograficznych rozróżnia się więc wyspy, będące częścią kontynentów, od samych kontynentów.
ZOBACZ: Setki wulkanów na krawędzi erupcji. Jedno zjawiskomoże wywołać kataklizm
Do grona największych wysp na świecie, poza Grenlandią, Nową Gwineą i Borneo, zalicza się również:
- Madagaskar - o powierzchni ok. 587 tys. km²,
- Ziemię Baffina - ok. 507 tys. km²,
- Sumatrę - ok. 443 tys. km²,
- Honsiu - ok. 228 tys. km².
- Wyspa Wiktorii - 217 tys. km²
- Wielką Brytanię - blisko 209 tys. km²
- Wyspę Ellesmere'a - około 196 km²
Widziałeś coś ważnego? Przyślij zdjęcie, film lub napisz, co się stało. Skorzystaj z naszej Wrzutni
Czytaj więcej