Czechy. W piątek i sobotę wybory do parlamentu. Partia Ano faworytem

Republika Czeska jest jedynym krajem Unii Europejskiej, w którym organizowane jest dwudniowe głosowanie w wyborach parlamentarnych. Po raz pierwszy wprowadzono je w listopadzie 1971 roku.

 

ZOBACZ: Spór o kopalnię w Turowie. Brak porozumienia pomiędzy Polską i Czechami

 

Były to wybory przesunięte z 1968 roku, w którym nie mogły się odbyć z powodu okupacji Czechosłowacji przez wojska Układu Warszawskiego. Głosowanie w piątek i w sobotę ma wielu krytyków, ale wciąż nie zdecydowano się na zmianę w ordynacji wyborczej.

 

Szacuje się, że frekwencja wyborcza wyniesie około 60 proc. O 200 miejsc w izbie niższej parlamentu ubiega się 5242 kandydatów z 22 ugrupowań politycznych. W wyborach w 2017 roku startowało 7500 kandydatów.

Dwoje kandydatów ma ponad 90 lat

Wśród kandydatów w tegorocznych wyborach jest ponad 30 proc. kobiet - najwięcej w historii. Przed czterema laty kobiety stanowiły 28,52 proc. kandydatów. W poprzednich na listach wyborczych było ich proporcjonalnie jeszcze mniej.

 

ZOBACZ: MKiŚ: na tym etapie negocjacje z Czechami ws. Turowa są zerwane

 

Analitycy zauważają, że w tegorocznych wyborach wzrósł średni wiek kandydatów, który wynosi 49 lat. Poprzednio był o trzy lata niższy.

 

Do Izby Poselskiej startuje dwudziestu 21-latków, czyli osób, które dopiero co uzyskały bierne prawo wyborcze oraz dwoje kandydatów, którzy mają ponad 90 lat.

Rośnie wiek kandydatów

Zdaniem politologów wzrost przeciętnego wieku kandydatów to znak dojrzałości czeskiego systemu partyjnego i zakończenia pewnego etapu jego tworzenia. W związku z tym nie powinna powtórzyć się sytuacja, w której po wyborach do parlamentu dostawało się więcej partii niż w poprzedniej kadencji.

 

Jest bardzo prawdopodobne, że po głosowaniu w piątek i w sobotę liczba ugrupowań w Izbie Poselskiej się nie zmieni, albo nawet zmniejszy.

 

W ramach procedury wyborczej w Czechach każdy obywatel otrzymuje pocztą karty do głosowania. Jeżeli nie zabierze ich ze sobą do punktu wyborczego w dniu głosowania, może je również otrzymać w lokalu wyborczym. Czesi wybierają listę jednej popieranej przez siebie partii lub koalicji, a następnie zaznaczają na niej cztery nazwiska preferowanych przez siebie kandydatów.

Różne miejsca na liście

Wyborcy mogą zaznaczać nazwiska kandydatów z różnych miejsc na liście. Są posłowie, którzy zasiadają w parlamencie od lat, chociaż zawsze startowali z najniższych miejsc.

 

Jeżeli wyborca zaznaczy ponad cztery nazwiska, komisja wyborcza uznaje, że został oddany głos na listę partyjną i pierwsze cztery osoby na jej liście. Głos jest nieważny, gdy wyborca do urny wrzucił więcej niż jedną listę partyjną.

 

By umieścić swoich przedstawicieli w Izbie Poselskiej partię muszą przekroczyć 5 proc. próg wyborczy liczony w skali całego kraju. Dla koalicji składających się z kilku ugrupowań próg ten jest odpowiednio wyższy.

Zmiana ordynacji wyborczej

W lutym br. Sąd Konstytucyjny uznał, że obowiązująca ordynacja jest niekorzystna dla małych partii i narusza zasadę równości głosów oddanych w poszczególnych regionach.

 

Zdarzało się, że przedstawiciel mniejszego ugrupowania, by zasiąść w Izbie Poselskiej potrzebował dwa razy więcej głosów niż jego konkurenci z większych formacji.

 

Dwa miesiące później zmieniono ordynację i teraz głosy mają być przeliczane podobnie jak w latach 90. XX w. Eksperci są zdania, że duże partie nadal są faworyzowane, ale już nie tak wyraźnie, jak poprzednio.

Lokalne referenda

Razem z wyborami do Izby Poselskiej w 16 miejscowościach zostaną zorganizowane referenda lokalne.

 

Obywatele będą decydować np. o losie budowy remizy strażackiej, elektrowni wiatrowej, przyszłym wykorzystaniu niszczejącego zamku. Rozstrzygną się też losy takich projektów jak budowa skrzyżowania, kamieniołomu lub ewentualna wycinka alei brzóz.

 

W Czechach nie obowiązuje cisza wyborcza. Wyjątkiem jest zakaz publikowania sondaży, który obowiązuje od poprzedzającego wybory wtorku.

Ponownie Babisz?

Ostatnie badania opinii publicznej przed tym terminem pokazywały, że największe szanse na zwycięstwo w wyborach ma partia Ano premiera Andreja Babisza.

 

Drugie miejsce w sondażach zdobywała tworzona przez trzy centroprawicowe ugrupowania koalicja SPOLU (Wspólnie), trzecie - koalicja liberalnej Partii Piratów i bliższego centrum ruchu STAN (Burmistrzowie i Niezależni).

 

Podczas głosowania nie wolno także agitować w lokalach wyborczych i ich najbliższym sąsiedztwie. Można natomiast sprawdzić aktualny kurs notowań poszczególnych partii i koalicji w zakładach bookmacherskich. 100 koron postawionych na zwycięstwo ruchu Ano może przynieść 138 koron zysku. Taka sama kwota postawiona na koalicję Piratów i STAN to 1700 koron wygranej.

Czytaj więcej