Zaczęła się astronomiczna i kalendarzowa zima. Dziś najkrótszy dzień roku — PAP/Darek Delmanowicz

Ciepłe grudniowe popołudnie nad Jeziorem Rożnowskim w Gródku nad Dunajcem.

W niedzielę 22 grudnia o godz. 5:19 w momencie przesilenia zimowego rozpoczęła się astronomiczna zima. Potrwa ona do momentu równonocy wiosennej, czyli do 20 marca do 4:49. Kalendarzowa zima rozpoczęła się z kolei o północy i potrwa trzy miesiące - do 21 marca.

Dokładną godzinę początku astronomicznej zimy wyznacza moment przejścia Słońca przez tzw. punkt Koziorożca.

W tym dniu Słońce góruje w zenicie na zwrotniku Koziorożca, czyli najdalej wysuniętej na południe szerokości geograficznej, dla której jest to możliwe. Wtedy w Polsce i na półkuli północnej kąt padania promieni słonecznych podczas górowania, czyli w południe, jest najmniejszy w całym roku.

Na półkuli północnej jest to najkrótszy dzień w roku. Od poniedziałku (23 grudnia) noce stawać się będą coraz krótsze, a dni coraz dłuższe, chociaż początkowo nie będzie to prawie zauważalne. A to dlatego, że dnia przybywa najpierw o zaledwie kilkadziesiąt sekund na dobę. Z biegiem tygodni wydłuża się to do 1 minuty, potem 2, a najszybciej dnia przybywa w okolicach pierwszego dnia astronomicznej wiosny, aż 4-5 minut na dobę - informuje serwis twojapogoda.pl.

Synoptycy zaczynają zimę wcześniej

Astronomiczne pory roku trwają pomiędzy momentami przesileń i równonocy, które odpowiadają górowaniu Słońca w zenicie: nad równikiem albo nad zwrotnikami.

I tak na półkuli północnej wiosna trwa od równonocy wiosennej do przesilenia letniego, lato obejmuje okres od przesilenia letniego do równonocy jesiennej, jesień mamy w okresie od równonocy jesiennej do przesilenia zimowego, a zimę od momentu przesilenia zimowego do równonocy wiosennej.

Oprócz astronomicznych pór roku rozróżnia się jeszcze inne pory roku związane z naukami innymi niż astronomia.

Meteorologicznych pór roku używają na przykład synoptycy. Dla wygody meteorolodzy ustalają początek zimy na 1 grudnia. W badaniach klimatologicznych zima trwa więc już od trzech tygodni.

Fenologiczne pory roku, w tym zimy, definiowane są na podstawie zachowania przyrody, np. kwitnienia określonych gatunków roślin, zmiany koloru lub opadania liści i tym podobnych symptomów. Może się okazać, że na tym samym obszarze zima rozpocznie się w różnych terminach tylko ze względu na znaczne różnice wysokości stosunkowo nieodległych miejsc.

Z kolei klimatogeniczne pory roku definiowane są na podstawie temperatury.

Im mniej Słońca, tym chłodniej

Pory roku nie wynikają ze zmian odległości naszej planety od Słońca, która zmienia się w niewielkim stopniu. Co ciekawe, Ziemia jest najbliżej Słońca na początku stycznia, kiedy u nas panuje zima.

Zmiany pór roku wynikają z połączenia dwóch czynników: nachylenia osi obrotu Ziemi względem płaszczyzny orbity oraz ruchu obiegowego dookoła Słońca.

W związku z tym w różnych okresach roku na danej półkuli zmieniają się warunki oświetlenia, Słońce góruje w zenicie wyżej, dzień jest dłuższy niż noc, albo przeciwnie: Słońce jest niżej nad horyzontem, dzień jest krótszy niż noc.

WIDEO: Zobacz aktualną prognozę pogody Polsat News

Nocą warto spojrzeć w niebo

Zima to okres sprzyjający spojrzeniu na nocne niebo, gdyż wcześnie robi się wówczas ciemno i z obserwacją gwiazd nie trzeba czekać do późnych godzin.

Pod koniec grudnia już około godziny 18:00 wschodzi na nieboskłon charakterystyczny gwiazdozbiór Oriona.

Orion przypomina kształtem schematyczną sylwetkę człowieka, wyznaczoną przez jasne gwiazdy, na środku ma blisko siebie trzy jasne gwiazdy - tzw. pas Oriona. Jest on widoczny przez całą noc.

Pod koniec grudnia około godziny 17:00 na zachodzie można zobaczyć ciekawą sytuację - w jednej linii ustawione będą trzy bardzo jasne obiekty: planeta Wenus oraz gwiazdy Altair i Wega.

Google w zimowym stylu

O początku astronomicznej zimy poinformowała wyszukiwarka Google, w której pojawił się w niedzielę okolicznościowy logotyp. Mimo tego, że aura za oknem nie sprzyja lepieniu ze śniegu, możemy podziwiać bałwana na grafice najczęściej używanej wyszukiwarki internetowej.