Senacka komisja za ustawą o wzmocnieniu nadzoru nad rynkiem finansowym i przejmowaniu banków

Wniosek o odrzucenie ustawy zgłosił senator Kazimierz Kleina (PO), nie zyskał on jednak poparcia komisji budżetu i finansów.

Senatorowie PO zapowiedzieli poprawki, m.in. proponujące wykreślenie najbardziej kontrowersyjnego artykułu ustawy, umożliwiającego przejmowanie banków znajdujących się w kłopotach przez inne banki.

Sokal: rozwiązanie sprawdziło się w przypadku SKOK-ów 

W ustawie jest artykuł, umożliwiający przejmowanie przez banki innych banków znajdujących się w kłopotach. Prezes Bankowego Funduszu Gwarancyjnego Zdzisław Sokal podkreślał, że "to jest stare i sprawdzone w poprzednich okresach rozwiązanie". Skorzystanie z niego, dodał, rekomenduje np. Bank Światowy.

- To rozwiązanie jest wykorzystywane w procesie restrukturyzacji SKOK-ów i zostało bardzo dobrze ocenione w kontekście także banków mniejszych - powiedział prezes BFG.

Zdaniem senatorów PO artykuł ten może być niekonstytucyjny

Zdaniem PO artykuł ten ma najprawdopodobniej związek z zarzutami korupcyjnymi, jakie pod adresem b. szefa KNF Marka Chrzanowskiego wysunął Leszek Czarnecki w związku z ich nagraną i opublikowaną przez "Gazetę Wyborczą" rozmową z marca br. Został bowiem zgłoszony przez klub PiS dopiero w ramach drugiego czytania w Sejmie. Zdaniem senatorów PO artykuł ten może być niekonstytucyjny.

Referujący dokument wiceminister finansów Piotr Nowak powiedział, że w Sejmie "wprowadzono przepisy, na podstawie których możliwe będzie przejmowanie banków komercyjnych i spółdzielczych, znajdujących się w trudnej sytuacji finansowej lub zagrożonych upadłością, przez banki znajdujące się w lepszej kondycji, z możliwością wsparcia tego procesu przez środki z BFG". Dodał, że przejęcia będą realizowane decyzją KNF za zgodą banku przejmującego.

"Skoro to tak ważna sprawa, zostało to zrobione tak nagle?"

Wiceszef komisji Kazimierz Kleina (PO) powiedział, że artykuł ten w wersji przyjętej przez Sejm wzbudza jednak wątpliwości konstytucyjne, więc proponuje poprawkę skreślającą z ustawy o wzmocnieniu nadzoru artykuł dotyczący przejmowania banków. "Dlaczego, skoro to tak ważna sprawa, zostało to zrobione tak nagle?" - pytał Kleina. Przekonywał, że przepisy te nie pasują do ustawy o nadzorze, a wymagałyby oddzielnej regulacji.

Nowak odpowiadał, że w kwestii poprawki pojawiła się nieprawdziwa narracja, "być może wynikająca z niewłaściwego zrozumienia". Tak naprawdę, dodał, przepisy zawarte w poprawce były znane od dawna i podlegały konsultacjom. Nikt do nich nie zgłaszał też uwag.

Nowak: nie można opóźniać potrzebnego rozwiązania tylko dlatego, że dwaj panowie prowadzili rozmowy

Teraz jednak jest potrzeba pilnego przyjęcia tego rozwiązania, przede wszystkim dlatego, że niebawem przestają obowiązywać dotychczasowe umowy zrzeszenia banków spółdzielczych i niektóre z tych banków mogłyby znaleźć się w trudnej sytuacji.

- Bez tego przepisu być może trzeba by likwidować te podmioty, a tak można będzie je po prostu przejąć, co jest lepsze dla społeczeństwa - podkreślał wiceminister finansów. Stąd poprawka, dodał, została przesunięta do ustawy o wzmocnieniu nadzoru.

- Nie możemy sobie pozwolić na to, że będziemy opóźniali potrzebne rozwiązania tylko dlatego, że dwaj panowie prowadzili rozmowy - powiedział Nowak.

Rozszerzony skład Komisji

Ustawa zakłada, że skład Komisji zostanie rozszerzony o przedstawiciela premiera, ministra-koordynatora służb specjalnych, a także prezesów UOKiK i BFG.

W myśl ustawy Urząd KNF stanie się państwową osobą prawną. Zmianie ulegnie też sposób finansowania KNF i UKNF, dzięki czemu komisja będzie mogła sprawniej zarządzać swoimi środkami. KNF i UKNF będą bowiem finansowane bezpośrednio z opłat wnoszonych przez nadzorowane podmioty rynku finansowego, a nie jak dotąd, ze składek, ale za pośrednictwem budżetu państwa.

Dokument ustanawia również ramy prawne na potrzeby przekazywania informacji między KNF, jej członkami oraz innymi organami, tj. ABW, CBA, KAS, Policją i UOKiK. Wprowadza możliwość wydłużenia kontroli KNF z 6 miesięcy do roku oraz wydłużenie możliwości blokowania rachunku z 48 do 72 godzin.

Powstanie Fundusz Edukacji Finansowej

Ustawa przewiduje także utworzenie Funduszu Edukacji Finansowej, który ma zwiększyć świadomość finansową Polaków, w tym wiedzę o oferowanych produktach inwestycyjnych. Za nadzór i wyznaczanie kierunków działania Funduszu odpowiedzialna będzie działająca przy nim Rada Edukacji Finansowej, składająca się z przedstawicieli instytucji państwowych mających wpływ na rozwój i bezpieczeństwo rynku finansowego oraz edukację.

Środkami Funduszu, w myśl jednej z przyjętych poprawek, ma dysponować Rzecznik Finansowy na wniosek Rady Edukacji Finansowej.

Do Funduszu mają trafiać środki pochodzące z kar administracyjnych nałożonych przez KNF i Rzecznika Finansowego.

Ustawa zakłada wprowadzenie "obligatoryjnej dematerializacji obligacji korporacyjnych, certyfikatów inwestycyjnych emitowanych przez fundusze inwestycyjne zamknięte oraz listów zastawnych, niezależnie od tego, czy były przedmiotem oferty publicznej oraz czy są przeznaczone do obrotu w jakimkolwiek systemie obrotu".

"Przejęcia banku przez inny bank"

Najwięcej kontrowersji dotyczyło przyjętej w Sejmie z inicjatywy PiS poprawki, która zakłada m.in., że w razie obniżenia sumy funduszy własnych banku, poniżej wymaganego w Prawie bankowym poziomu, albo powstania niebezpieczeństwa takiego obniżenia Komisja Nadzoru Finansowego "może podjąć decyzję o przejęciu banku przez inny bank za zgodą banku przejmującego", jeżeli nie zagrozi to bezpieczeństwu środków gromadzonych na rachunkach w banku przejmującym, obniżeniem funduszy własnych banku przejmującego poniżej wymaganego prawem poziomu, ani nie stworzy takiego niebezpieczeństwa. Decyzja KNF "może zawierać warunki i terminy przejęcia banku przez inny bank".

Poprawkę tę pod nazwą Przejęcie banku dopisano w art. 2. dotyczącym Prawa bankowego.
Brzmi on następująco:

Art. 146b.

1. W razie obniżenia sumy funduszy własnych banku poniżej poziomu określonego w art. 128 ust. 1 albo powstania niebezpieczeństwa obniżenia tej sumy poniżej poziomu określonego w art. 128 ust. 1, Komisja Nadzoru Finansowego może podjąć decyzję o przejęciu banku przez inny bank za zgodą banku przejmującego, jeżeli nie zagrozi to bezpieczeństwu środków gromadzonych na rachunkach w banku przejmującym, obniżeniem funduszy własnych banku przejmującego poniżej poziomu określonego zgodnie z art. 128 ust. 1, ani nie stworzy takiego niebezpieczeństwa, oraz nie zagrozi to spełnianiu wymogu, o którym mowa w art. 55 ust. 4 ustawy o nadzorze makroostrożnościowym, przez bank przejmujący. Decyzja może zawierać warunki i terminy przejęcia banku przez inny bank.

2. W przypadku gdy jest to konieczne ze względu na sytuację banku przejmowanego, Komisja Nadzoru Finansowego może udzielić zezwolenia na przejęcie mimo czasowego niespełniania przez bank przejmujący wymogu, o którym mowa w art. 55 ust. 4 ustawy o nadzorze makroostrożnościowym.

Żądamy wstrzymania prac w Senacie nad ustawą , która pozwala na gangsterskie przejmowanie banków za złotówkę. #aferaKNF pic.twitter.com/7D8wmaKcTH

— Bogdan Klich (@BogdanKlich) 16 listopada 2018

WIDEO: Głos z Pałacu Prezydenckiego o budżecie. "Są wątpliwości"