Sąd Najwyższy ma 100 lat

W piątek w Sądzie Okręgowym w Piotrkowie Trybunalskim odbędą się uroczystości poświęcone pamięci Pierwszego Prezesa SN Stanisława Pomian-Srzednickiego. Wezmą w nich udział prezesi SN i przedstawiciele sędziów oraz pracowników SN.

　

Centralne obchody stulecia SN odbędą się pod koniec miesiąca w Warszawie. 28 września na Zamku Królewskim zaplanowano oficjalną uroczystość z udziałem sędziów, pracowników i zaproszonych gości. Uroczystość poprzedzi msza św. w Bazylice Archikatedralnej Św. Jana Chrzciciela.

 

Uroczysta inauguracja działalności sądów królewsko-polskich, rozpoczynająca zarazem istnienie Sądu Najwyższego, odbyła się 1 września 1917 r. w sali frontowej Pałacu Rzeczypospolitej (Krasińskich) w Warszawie. Po złożeniu przysięgi, której rotę odczytał Pierwszy Prezes SN, nominacje otrzymali dwaj sędziowie SN: Jan Jakub Litauer i Antoni Żydok.

 

"Znaczenie wydarzeń z 1917 r. było ogromne"

　

Jak przypomniał zespół prasowy SN, 18 lipca 1917 r. tymczasowe przepisy o urządzaniu sądownictwa wydała Tymczasowa Rada Stanu Królestwa Polskiego. Był to organ ustanowiony w styczniu 1917 r. przez niemieckie oraz austro-węgierskie władze okupacyjne - jako realizacja aktu 5 listopada 1916 r., który zawierał obietnicę powstania "samodzielnego Królestwa Polskiego" i tworzenia polskiej armii, związanej z państwami centralnymi.

　

Według tych przepisów, na czele sądownictwa miał się znaleźć Sąd Najwyższy, jako sąd kasacyjny. 25 sierpnia 1917 r. zaprzysiężono przyszłych prezesów sądów i prokuratorów oraz wręczono im nominacje. Był wśród nich Pomian-Srzednicki, wybitny cywilista, jedyny Polak w b. zaborze rosyjskim, który pełnił funkcję wiceprezesa sądu (w Piotrkowie).

　

"Znaczenie wydarzeń z 1917 r. było ogromne. Po raz pierwszy od wielu lat pojawił się na terenach Polski system sądów z polskim językiem urzędowym, obsadzonych w pełni przez sędziów Polaków" - podkreśla zespół prasowy SN.

　

Dodano, że SN zaczął pełnić rolę organu centralnego, o dużym autorytecie, co pozwoliło mu, już po odzyskaniu niepodległości w 1918 r., w sposób niezakłócony rozszerzać zakres terytorialny jego działania i pełnić symboliczną rolę jedynego wspólnego dla całego kraju organu sądowego w złożonej mozaice odziedziczonych po zaborcach systemów organizacji sądownictwa.

 

PAP

Czytaj więcej