Nieznane zdjęcia Lublina z lat okupacji niemieckiej. Przekazał je prywatny kolekcjoner

- Trafiły do nas unikalne materiały. Bardzo wiele z nich pokazuje Podzamcze, nieistniejącą dawną dzielnicę żydowską. Co istotne, pokazują ten obszar zarówno na początku wojny, jak i to, co zostało z tego miejsca pod koniec okupacji - powiedziała Joanna Zętar z Teatru NN we wtorek na konferencji prasowej.

Fotografie udostępnił Teatrowi NN lubelski kolekcjoner w celu ich digitalizacji i opublikowania. Były skupowane przez wiele lat na internetowych aukcjach, mają różnych autorów, nie tworzą zwartej kolekcji. - Ich właściciel pragnie pozostać anonimowy - zaznaczyła Zętar.

Jedyne znane fotografie miejsc

Blisko sto z tych zdjęć można już oglądać na stronach internetowych Teatru NN. - Przypuszczamy, że zdjęcia mogą pochodzić ze zbiorów rodzinnych potomków niemieckich żołnierzy, którzy je zrobili w czasie okupacji. Większość z nich ma charakter towarzyski, czy turystyczny, tylko kontekst jest niezwyczajny. Niemieccy żołnierze fotografowali Lublin, dzielnicę żydowską, jako coś egzotycznego - powiedział Marcin Fedorowicz z Teatru NN.

Na zdjęciach można zobaczyć panoramę dzielnicy żydowskiej z górującego nad miastem wzgórza Czwartek. Pojawia się najważniejsza ulica żydowskiego miasta - Szeroka, najbiedniejsza - Krawiecka, czy Jateczna z położoną przy niej Wielką Synagogą. - Często to jedyne znane fotografie tych miejsc, bowiem przed wojną fotografowie rzadko zapuszczali się w te rejony miasta - podkreślił Fedorowicz.

Życie w dzielnicy żydowskiej

Na zdjęciach są przechodnie na ulicach, widać niemieckich żołnierzy, są żydowscy mieszkańcy z charakterystycznymi opaskami na rękach. Pokazano targowiska i jatki. Widać tablice, którymi oznakowane zostało żydowskie getto w Lublinie, ogrodzenie z pilnującymi getta strażnikami. Na innych fotografiach ulice są opustoszałe, po wywózce Żydów. Na kolejnych sfotografowano furmanki, którymi z domów wywożono wszystko, co jeszcze nadawało się do użytku. Są fotografie pokazujące burzenie domów i pozostałe po nich ruiny wokół Zamku.

Przed II wojną światową wśród niemal 110 tys. mieszkańców Lublina było 40 tys. Żydów. Osiedlali się tu już w XIV w. W 1930 r. rabin Majer Szapiro założył w Lublinie prestiżową szkołę rabinacką, Jeszywas Chachmej Lublin.

Dzielnica żydowska rozciągała się wokół Zamku. W czasie II wojny światowej Niemcy wymordowali Żydów, a ich dzielnicę zburzyli. Nie została odbudowana.

Samorządowy Ośrodek Brama Grodzka-Teatr NN zajmuje się m.in. dokumentowaniem i przypominaniem dziedzictwa historycznego i kulturowego Lublina oraz regionu.

PAP