Serbia: ruszył pierwszy proces w sprawie zbrodni w Srebrenicy

Proces jest traktowany jako test gotowości Serbii do rozliczenia się z wojenną przeszłością i ważny krok w bałkańskich próbach pojednania po zakończonej przed dwiema dekadami wojnie w BiH - pisze agencja AP.

　

"Pokazowy proces, żeby wejść do UE"

 

Serbia, która podczas wojny z lat 1992-95 zbroiła i wspierała bośniackich Serbów, w ramach wysiłków na rzecz wejścia do Unii Europejskiej obiecała ukarać zbrodniarzy wojennych. Jednak nacjonalistyczny rząd był krytykowany za opóźnianie wywiązywania się z tych zapewnień.

　

Proces miał ruszyć w grudniu 2016 roku, ale został odłożony, gdyż obrońcy żądali ujawnienia nazwisk chronionych świadków. W poniedziałek jeden z obrońców zażądał kolejnego odłożenia procesu. Twierdził, że zeznania chronionych świadków, najpewniej bośniackich Serbów z plutonów egzekucyjnych, są nielegalne, gdyż obrońcy nie byli obecni, gdy je składano. Sędziowie odrzucili ten wniosek.

　

Przed sądem staje ośmiu bośniackich Serbów, członków specjalnej jednostki policji Republiki Serbskiej w BiH "Jahorina", w tym dowódca oddziału Nedeljko Milidragović, znany jako "Rzeźnik Nedjo". Zostali oni aresztowani w 2015 roku, ale wyszli na wolność, by przygotować się do procesu.

 

Wymordowali osiem tysięcy mężczyzn i chłopców

　

Kilkunastu innych członków "Jahoriny" zostało wcześniej osądzonych przez wymiar sprawiedliwości w BiH.

　

Sądzeni od poniedziałku mężczyźni uzyskali serbskie obywatelstwo po wojnie w BiH, w której zginęło 100 tys. ludzi, a 2,2 mln zmuszonych było opuścić swe domy.

　

W lipcu 1995 roku w okolicy Srebrenicy we wschodniej Bośni siły bośniackich Serbów, którymi dowodził generał Ratko Mladić, wymordowały ponad 8 tysięcy muzułmańskich mężczyzn i chłopców. Przez wiele lat odpowiedzialni za czystki etniczne pozostawali bezkarni. W 2001 roku na 46 lat więzienia skazany został w Hadze jeden z serbskich dowódców wojskowych, Radislav Krstić.

　

Ośmiu oskarżonym grozi do 20 lat więzienia za "zbrodnie wojenne przeciwko ludności cywilnej". Oskarżeni są o to, że wydawali rozkazy bądź je wykonywali, biorąc udział przez cały dzień w lipcu 1995 roku w egzekucji kilkuset Bośniaków (Muzułmanów) w magazynie w Kravicy, w pobliżu Srebrenicy. Według aktu oskarżenia członkowie "Jahoriny" strzelali do ludzi z broni automatycznej i obrzucili magazyn granatami.

　

Najpierw był rzeźnikiem, potem policjantem, teraz jest biznesmenem

 

Milidragović wydał wtedy rozkaz, że "nikt nie może wyjść żywy" z magazynu. Przed wojną był rzeźnikiem, w czasie wojny policjantem, a po wojnie osiadł w Serbii i został biznesmenem.

　

Przedstawicielka organizacji pozarządowej Centrum Prawa Humanitarnego, Milica Kostić, oceniła w rozmowie z agencją EFE, że prawdziwym potwierdzeniem tego, iż Serbia rzeczywiście chce, aby wszyscy winni odpowiedzieli za zbrodnie, będzie dopiero rozpoczęcie procesu przeciwko wysoko postawionym osobom, które "brały udział w organizowaniu ludobójstwa".

　

Według Kostić naród serbski niewiele wie o tym, co działo się w Srebrenicy. Skrytykowała fakt, że do serbskich mediów trafiają jedynie szczątkowe informacje na temat odbywających się w kraju procesów ws. zbrodni wojennych. Wątpi, jakoby ten pierwszy proces zwiększył tę świadomość.

　

Serbia nie uznaje zbrodni w Srebrenicy za ludobójstwo

 

Munira Subaszić z organizacji "Matki Srebrenicy" nazwała proces farsą i podkreśliła, że niczego się po nim nie spodziewa. Ubolewała, że ośmiu byłych policjantów nie zostało przekazanych Bośni i Hercegowinie i osądzonych w tym kraju.

　

Serbia odmawia uznania, że w Srebrenicy, określanej jako jedna z największych zbrodni wojennych w Europie po II wojnie światowej, doszło do ludobójstwa, co już dużo wcześniej potwierdził międzynarodowy trybunał ds. zbrodni w dawnej Jugosławii. W marcu 2016 roku haski trybunał skazał na 40 lat więzienia za ludobójstwo w Srebrenicy przywódcę politycznego Serbów bośniackich Radovana Karadżicia, a gen. Mladić oczekuje na wyrok, który ma zapaść w 2017 roku.

 

PAP

Czytaj więcej