"My nic nie chcemy ukrywać". IPN opublikował pierwszą część wykazu akt ze zbioru "Z"

- 28 lat temu przestała istnieć Polska Rzeczypospolita Ludowa - niesuwerenne, komunistyczne, totalitarne państwo. Spadek jednak po tym państwie trwał długo, można powiedzieć trwa do dzisiaj. Wiele materiałów, które wytworzyły służby specjalne komunistycznego państwa pozostało tajne do dzisiaj. Od tego czasu, końca PRL-u minęło (...) pokolenie. Nie ma żadnego uzasadnienia, aby niepodległą Rzeczpospolitą budować na aktywach PRL-u - powiedział na konferencji prasowej w Warszawie Szarek.

　

- Od samego początku zdecydowana większość opinii publicznej w Polsce, i to wykazują wszystkie badania socjologiczne, była za tym, aby ujawnić tę spuściznę po byłych komunistycznych służbach bezpieczeństwa. Nie zawsze była taka wola polityczna - dodał prezes IPN.

　

"Decyzję podejmie prezes IPN"

 

Poinformował też, że tzw. zbiór zastrzeżony "zostanie w perspektywie roku ujawniony".

　

- Ten proces rozpoczęto już dużo wcześniej; dzisiaj państwu zaprezentujemy pierwszą część tej pracy. Te materiały zbioru zastrzeżonego są wspólnie przeglądane przez pracowników służb specjalnych RP wraz z archiwistami - zaznaczył Szarek. Dodał, że służby specjalne jak do tej pory nie składają żadnych zastrzeżeń do przeglądanych materiałów.

 

- Służby mają rok na dokonanie przeglądu i zgłoszenie do prezesa IPN wniosku o nadanie materiałom tam się znajdującym klauzuli tajności. Ale to prezes IPN będzie ostatecznie decydował, czy te materiały zostaną opatrzone specjalną klauzulą - mówiła dyrektor archiwum IPN Marzena Kruk.

 

Cenckiewicz: także materiały dot. Kuklińskiego

　

Wiceszef Kolegium IPN i szef Wojskowego Biura Historycznego podkreślił, że z ok. 6,5 tys. opublikowanych w wykazie jednostek archiwalnych przejrzał ponad 100.

　

- Chciałem państwu zaprezentować bardzo ciekawy wyciąg z materiałów ujawnionych ze zbioru zastrzeżonego. To jest dziewięć jednostek dotyczących oficer CIA, która pracowała w stacji amerykańskich tajnych służb w Warszawie. Jest to oficer łącznikowy czy łącznikujący pułkownika Kuklińskiego - powiedział Cenckiewicz. Jak podkreślił, odnalezione przez niego dziewięć jednostek archiwalnych jest materiałem bogatym, który pozwoli na zbadanie kluczowych momentów w biografii awansowanego niedawno na generała Ryszarda Kuklińskiego.

　

- Myślę, że jednym z powodów, dla których te dziewięć tomów zostało złożonych w zbiorze zastrzeżonym w momencie, kiedy powstał w IPN, jest fakt, że działania operacyjne w sprawie (...) kontynuował pułkownik Gromosław Czempiński - dodał wiceszef Kolegium IPN.

 

- Jestem coraz bardziej zadowolony, bo kiedyś było to w ogóle niemożliwe, żeby myśleć o tym, że zbiór zastrzeżony kiedyś istnieć. To była specjalna skrytka, w której ukrywano materiały, można powiedzieć, od Sasa do Lasa. Mógłbym państwu opowiadać, nawet w tym wykazie znajdują się materiały, które znalazły się kiedyś w zbiorze zastrzeżonym z jakichś nieznanych nam zupełnie powodów, które nie przedstawiają sobą żadnej wartości poznawczej - mówił Cenckiewicz.

 

- Dobrze, że kolejne akta mogą ujrzeć światło dzienne, dyskusja na temat tego, co odtajniać, czego nie odtajniać, w Polsce toczy się do dłuższego czasu, my stoimy na stanowisku, że transparentność życia publicznego i politycznego jest niezwykłą wartością - powiedziała szefowa rządu we wtorek na konferencji prasowej.

　

Premier popiera ujawnienie akt

 

Jak dodała, decyzja o opublikowaniu wykazu dokumentów, które w 2016 r. zostały wyłączone z tzw. zbioru zastrzeżonego, została podjęta zgodnie z zobowiązującym prawem.

　

- To jest udostępnienie materiałów, które posłużą przede wszystkim do analiz historykom, analitykom, tym, którzy zajmują się opisem polskiej rzeczywistości w ostatnich latach, w tych czasach, kiedy warto znać prawdę i warto mówić o prawdzie. To może tylko i wyłącznie pomóc - powiedziała premier.

 

M.in. dane osobowe funkcjonariuszy SB

 

Wykaz odtajnionej w 2016 r. dokumentacji pojawił się na stronie internetowej IPN ok. godz. 10. Wykaz obejmuje wyłącznie te jednostki archiwalne, które w 2016 r. wyłączono z magazynów, gdzie znajdował się były wyodrębniony, tajny zbiór archiwum IPN. Tak jak wcześniej zapowiadali archiwiści Instytutu wykaz zawiera sygnatury jednostek archiwalnych oraz ich krótki opis.

 

W opisie wykazu, który przegląda PAP, są dane osobowe m.in. funkcjonariuszy SB, a także informacje o sprawach operacyjnego sprawdzenia, sprawach operacyjnego rozpoznania, dokumentacja wyposażenia wywiadowczego, kwestionariusze ewidencyjne, teczki opatrzone skrótami m.in. KI, RO, SMW.

 

Dokumenty z tajnego zbioru

 

Informacje z wykazu dotyczą dokumentów wytworzonych przez aparat bezpieczeństwa PRL, które trafiły w poprzednich latach do tajnego zbioru w IPN ze względu na aktualne bezpieczeństwo polskiego państwa.

 

W tym samym czasie w Warszawie rozpoczęła się konferencja prasowa z udziałem m.in. prezesa IPN Jarosława Szarka oraz wiceszefa Kolegium IPN Sławomira Cenckiewicza. Obecni są również archiwiści IPN.

 

"Nie będziemy nikogo lustrować, przesądzać czy był TW... Nasza konferencja ma charakter wyłącznie informacyjny: co zawiera wykaz, jakie będą kolejne kroki, jak wygląda proces odtajniania akt, jak będzie wyglądał katalog i jak wygląda weryfikacja klauzul w aktach po b. ZZ IPN" - zapowiedział Cenckiewicz przed konferencją na jednym z portali społecznościowych.

 

Szczegółowy opis dokumentów z wykazu - jak poinformował w poniedziałek wieczorem IPN - zostanie zamieszczony "w aplikacji Cyfrowe Archiwum, dostępnej dla naukowców i dziennikarzy w każdej czytelni Instytutu Pamięci Narodowej". Udostępnianie dokumentów zawartych w wykazie odbywać się będzie na zasadach określonych w przepisach ustawy z 18 grudnia 1998 r. o Instytucie Pamięci Narodowej - Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu.

 

PAP

Czytaj więcej