"Zabili ich w kilka sekund, procesy trwają latami". 10. rocznica katastrofy w Halembie

Uroczystości rozpoczęła msza święta w miejscowym kościele pw. Matki Bożej Różańcowej. W nabożeństwie - poza rodzinami i najbliższymi górników - uczestniczyli m.in. odpowiedzialny za górnictwo wiceminister energii Grzegorz Tobiszowski, prezydent Rudy Śląskiej Grażyna Dziedzic, wiceprezesi Polskiej Grupy Górniczej, do której należy kopalnia - Piotr Bojarski i Jerzy Janczewski - oraz kierownictwo kopalni.

 

Po mszy świętej delegacje złożyły kwiaty pod tablicą upamiętniającą ofiary, znajdującą się na pobliskim cmentarzu. Związkowcy z Sierpnia’80 uczcili pamięć górników składając kwiaty i zapalając znicze przed kopalnianym zegarem. W wystąpieniach liderzy podkreślali, że rodziny tych, którzy zginęli i środowisko górnicze "wciąż czekają na sprawiedliwość".

 

Proces ciągnie się od dziesięciu lat

 

Większość przedstawicieli kopalni, którym prokuratura przedstawiła zarzuty w związku z tą sprawą została już prawomocnie osądzona. Wciąż trwa proces trzech głównych osób z ówczesnego dozoru.

 

Katastrofa w Halembie była największą tragedią w polskim górnictwie od blisko 30 lat. Doszło do niej 21 listopada 2006 r. podczas likwidowania ściany wydobywczej 1030 m pod ziemią. Górnicy, którzy zginęli, mieli za zadanie wydobycie wartego miliony zł sprzętu. Większość ofiar tragedii to pracownicy firmy Mard, która na zlecenie kopalni prowadziła prace likwidacyjne.

 

"Zaniechania profilaktyki przeciw zagrożeniom naturalnym"

 

Według prokuratury pracownicy byli kierowani do prac mimo przekroczeń dopuszczalnych stężeń metanu, w kopalni fałszowano też dokumentację i próbki pyłu węglowego - aby wykazać, że był on neutralizowany pyłem kamiennym. Obrona przekonywała, że to, co zdarzyło się w Halembie było zdarzeniem losowym, niezależnym od ludzi.

 

Z ustaleń śledztwa zamkniętego przez Prokuraturę Okręgową w Gliwicach w 2008 r. wynika, że do wybuchu doszło na skutek zaniechania profilaktyki przeciw zagrożeniom naturalnym. Po zapaleniu i wybuchu metanu w wyrobisku wybuchł pył węglowy, czyniąc spustoszenie i zabijając większość ofiar tragedii.

 

Dyrektor z wyrokiem w zawieszeniu

 

W całej sprawie oskarżonych zostało łącznie 27 osób, część z nich od razu dobrowolnie poddała się karze. Na ławie oskarżonych w pierwszym procesie zasiadało 17 mężczyzn. W styczniu 2015 r., po ponad sześciu latach, Sąd Okręgowy w Gliwicach na 3 lata więzienia skazał b. szefa działu wentylacji Marka Z., oskarżonego o sprowadzenie katastrofy. 14 innych oskarżonych, wśród nich b. dyrektor kopalni Kazimierz D., usłyszało wówczas wyroki w zawieszeniu, dwóch uniewinniające.

 

Marek Z. jako jedyny został wówczas skazany na karę bezwzględnego pozbawienia wolności (prokuratura domagała się dla niego ośmiu lat). Pozostali dostali kary pozbawienia wolności w zawieszeniu, także b. dyrektor, dla którego prokuratura chciała siedmiu lat więzienia bez zawieszenia.

 

W lutym br. rozpoznający odwołania od wyroku z I instancji Sąd Apelacyjny w Katowicach w części uchylił tamten wyrok - do ponownego rozpoznania skierował sprawy Marka Z. (skazując go już prawomocnie na cztery miesiące więzienia za to, że już po katastrofie kazał podwładnemu fałszować dokumentację dotyczącą odczytu stężeń gazów w kopalni), Kazimierza D. i Jana J. - b. naczelnego inżyniera kopalni, który sprawował też funkcję zastępcy kierownika ruchu zakładu. Ich ponowny proces rozpoczął się kilka tygodni temu. Orzeczenia wobec pozostałych są już prawomocne.

 

Pomogą biegli

 

Zgodnie ze wskazaniem sądu apelacyjnego, w nowym procesie sąd zasięgnie opinii biegłych, którzy mają wypowiedzieć się na temat dokładnej przyczyny wybuchu metanu i pyłu węglowego. Specjaliści wskazywali na różne możliwe przyczyny, także naturalne, niezależne od człowieka - np. iskrzenie z opadających skał lub pożar endogeniczny. Od ich opinii będzie zależała ostateczna kwalifikacja czynów przypisywanych trójce oskarżonych.

 

PAP

 

Czytaj więcej