Sprawia, że nowotwór zmienia się w coś znacznie groźniejszego. Odkryto nieznany mechanizm

Nowe badanie opublikowane w Nature w sierpniu 2025 r. ujawnia, że ogromną rolę odgrywa także tzw. stres mechaniczny, czyli nacisk, jaki wywierają na guz otaczające go komórki. To odkrycie rzuca nowe światło na to, jak powstają bardziej agresywne i lekooporne formy raka. 

Co dokładnie odkryli badacze?

Zespół kierowany przez Richarda M. White’a (Ludwig Oxford) i Mirandę V. Hunter (Memorial Sloan Kettering Cancer Center) badał czerniaka na słodkowodnej rybie z rodziny karpiowatych. Naukowcy zauważyli, że gdy komórki nowotworowe znajdują się pod dużym naciskiem otaczających tkanek, przestają się szybko dzielić, a zamiast tego uruchamiają program swoistej "inwazji". Oznacza to, że zaczynają się przemieszczać i wnikać w sąsiednie struktury, stając się znacznie trudniejsze do zwalczenia.

ZOBACZ: Nasze myśli mogą ochronić mózg przed demencją. Najnowsze badania z USA

W tym procesie kluczowe znaczenie ma białko HMGB2. To właśnie ono wpływa na to, jak ułożony jest materiał genetyczny w komórce. Pod wpływem nacisku mechanicznego HMGB2 wiąże się z chromatyną i "otwiera" te fragmenty genomu, które odpowiadają za zachowania inwazyjne. Komórki z wyższym poziomem HMGB2 rzadziej się dzielą, ale łatwiej wnikają w tkanki i są bardziej odporne na leczenie. 

Komórki przebudowują się pod naciskiem 

Badacze odkryli również, że komórki raka dosłownie przebudowują swój szkielet. Wokół jądra tworzą strukturę przypominającą klatkę ochronną, dzięki której mogą uniknąć pęknięcia i uszkodzenia DNA. Ważną funkcję pełni tu kompleks LINC, most molekularny łączący cytoszkielet z otoczką jądrową. To sprawia, że komórki stają się bardziej odporne i lepiej przystosowane do trudnych warunków.

ZOBACZ: Karygodny błąd przed wyjazdem do sanatorium. Lepiej tego nie pakować do walizki

"Komórki nowotworowe mogą szybko przełączać się między różnymi stanami, w zależności od bodźców w ich otoczeniu" - wyjaśnia Richard White. To duże wyzwanie dla onkologii, ponieważ tradycyjne terapie zwykle celują w komórki intensywnie dzielące się. Tymczasem te, które przeszły w tryb inwazyjny, pozostają poza ich zasięgiem. Badacze podkreślają, że identyfikacja czynników takich jak HMGB2 daje nadzieję na opracowanie terapii, które zapobiegną tej groźnej transformacji lub nawet ją odwrócą. 

Nowa nadzieja w walce w rakiem 

Badania wsparły m.in. Ludwig Institute for Cancer Research, National Cancer Institute, Cancer Research Society oraz niektóre fundacje onkologiczne. Zdaniem naukowców kolejnym krokiem będzie opracowanie metod blokowania aktywacji HMGB2 lub rozbrajania mechanizmów, które pozwalają komórkom raka zmieniać swój charakter pod wpływem stresu fizycznego.

To szansa na terapie, które zatrzymają wzrost guza oraz uniemożliwią mu przejście w groźniejszą, inwazyjną formę.