Geny i wiek to nie wszystko. Naukowcy tłumaczą, co wpływa na starzenie wtórne
Ludzkość od dawna próbuje zrozumieć, dlaczego jedni starzeją się szybciej, a inni zachowują energię i zdrowie przez wiele lat. Powszechnie uważa się, że to głównie geny albo data urodzenia wyznaczają tempo starzenia się, ale badania pokazują coś innego.
Choć zegar biologiczny rzeczywiście tyka nieubłaganie, to codzienne wybory i otoczenie mają ogromny wpływ na to, w jakiej kondycji człowiek znajdzie się za kilkadziesiąt lat. Naukowcy coraz częściej podkreślają, że prawdziwym kluczem do długowieczności nie jest szczęśliwy los na loterii genetycznej, ale sposób, w jaki człowiek dba o siebie każdego dnia.
Starzenie pierwotne a wtórne. Dwa oblicza tego samego procesu
Jak podaje portal MedicalNewsToday w oparciu o wieloletnie badania naukowe, wyróżnia się:
- starzenie pierwotne - wynik naturalnych zmian zachodzących w komórkach wraz z wiekiem
- starzenie wtórne - czyli to, które przyspieszają czynniki zewnętrzne
Pierwszego nie da się zatrzymać, ponieważ każdy organizm ma swoje biologiczne ograniczenia. Jednak to drugie w dużej mierze zależy od człowieka. Dlatego dwie osoby w tym samym wieku mogą wyglądać i czuć się zupełnie inaczej. Jedna będzie pełna energii, druga będzie zmagać się z licznymi problemami zdrowotnymi. To właśnie różnica w stylu życia i środowisku w największym stopniu kształtuje te rozbieżności.
Styl życia jako czynnik, który przyspiesza starzenie
Najsilniejszym elementem wpływającym na przyspieszenie starzenia wtórnego jest styl życia. Palenie papierosów od lat uznaje się za jeden z głównych czynników zwiększających ryzyko chorób serca, nowotworów oraz przedwczesnej utraty sprawności. Podobny efekt ma siedzący tryb życia - prowadzi do osłabienia mięśni i zaburza prawidłową pracę układu krążenia.
ZOBACZ: Idealna kawa dla seniorów. Wzmacnia pracę serca
Równie niekorzystnie działa niewłaściwa dieta, obfitująca w przetworzone produkty. Sprzyja to otyłości i rozwojowi cukrzycy typu 2, które dodatkowo przyspieszają proces starzenia całego organizmu.
Stres i środowisko. Cisi sabotażyści długowieczności
Nie mniej istotne są czynniki, które ciężko dostrzec na pierwszy rzut oka. Przewlekły stres prowadzi do podwyższonego poziomu kortyzolu, który osłabia odporność, sprzyja bezsenności i zwiększa ryzyko depresji.
Równie poważnym zagrożeniem jest środowisko. Zanieczyszczone powietrze i długotrwała ekspozycja na promieniowanie UV powodują uszkodzenia komórek, przyspieszając ich starzenie. W licznych badaniach podkreśla się, że życie w środowisku o wysokim poziomie zanieczyszczeń może sprzyjać rozwojowi chorób przewlekłych oraz problemom zdrowotnym.
Czy można spowolnić ten proces?
Naukowcy podkreślają, że starzenie wtórne można znacząco ograniczyć. Podstawą jest regularna aktywność fizyczna. Nawet codzienny spacer czy jazda na rowerze wspierają układ sercowo-naczyniowy i poprawiają nastrój.
Równie ważna jest zbilansowana dieta, bogata w warzywa i owoce, pełnoziarniste produkty i zdrowe tłuszcze.
ZOBACZ: Pod żadnym pozorem nie kupuj tych grzybów. Eksperci alarmują
Odpowiednia ilość snu, techniki relaksacyjne i unikanie używek także mogą spowolnić biologiczny zegar związany ze starzeniem wtórnym.
Coraz częściej mówi się też o roli badań profilaktycznych, ponieważ wykrycie chorób na wczesnym etapie daje szanse na skuteczniejsze leczenie.
Czytaj więcej