Reformy sądownictwa w Polsce naruszają standardy antykorupcyjne - uznali eksperci Rady Europy

Świat
Reformy sądownictwa w Polsce naruszają standardy antykorupcyjne - uznali eksperci Rady Europy
commons.wikimedia.org/Adrian Grycuk/CC BY-SA 3.0 PL

"Zmiany wprowadzone w 2017 r. do ustaw o Sądzie Najwyższym, Krajowej Radzie Sądownictwa i sądach powszechnych nie są zgodne ze standardami antykorupcyjnymi" - uznała antykorupcyjna agenda Rady Europy do której należą państwa członkowskie Rady w tym Polska oraz USA. Wstępny raport o wymiarze sprawiedliwości w Polsce został ogłoszony w czwartek.

Opinia, która krytycznie odnosi się do ostatnich zmian w polskim sądownictwie, została ogłoszona w czwartek przez Grupę Państw Przeciw Korupcji Rady Europy (GRECO - Group of States against Corruption).

 

W pilnym wstępnym raporcie komisja Rady Europy przeanalizowała ustawę o Krajowej Radzie Sądownictwa i ustawę o Sądzie Najwyższym bez poprawek zgłoszonych przez posłów PiS w ostatnich tygodniach. Rada Europy zajęła się wyłącznie kwestią antykorupcyjną.

 

GRECO zwraca m.in. uwagę, że członkowie KRS wywodzący się spośród sędziów są wybierani przez Sejm, tymczasem ta agenda Rady Europy zaleca, aby przynajmniej połowa składu pochodząca z tej grupy była wybierana przez społeczność sędziów. Według GRECO w KRS będą jeszcze przedstawiciele Sejmu i Senatu, minister sprawiedliwości i przedstawiciel prezydenta. A to oznacza, że cała rada będzie bardzo upolityczniona.

 

GRECO zwraca także uwagę, że nowe przepisy powodują automatyczne zwolnienie starego składu KRS bez możliwości odwołania się. Rzekomo ma chodzić o "wyrównanie czasu sprawowania urzędu przez wszystkich członków KRS", o co apelował Trybunał Konstytucyjny. Jednak GRECO uważa, że można to osiągnąć w inny sposób.

 

W przypadku ustawy o Sądzie Najwyższym to ciało Rady Europy uznało, że wprowadzenie ławników do nowo utworzonych izb Sądu Najwyższego - dyscyplinarnej i skargi nadzwyczajnej może powodować ich upolitycznienie, bo ławników wybierać ma Senat. Zachodzi także niebezpieczeństwo, ze będą to osoby o niewystarczających kompetencjach.

 

GRECO zwraca także na sprawę wieku emerytalnego członków Sądu Najwyższego. Jego obniżenie (także dla członków SN) do 65 lat dla mężczyzn i 60 dla kobiet zostało połączone z przyznaniem prezydentowi prawa do przedłużenia kadencji ponad wiek emerytalny. GRECO wzywa, by w przypadku obecnych sędziów Sądu Najwyższego nie stosować obniżonego wieku emerytalnego (w połączeniu ze swobodą prezydenta co do udzielania zgody do pracy na emeryturze), a także "uwolnić od wpływów politycznych" decyzje co do zgody na pracę na emeryturze przyszłych sędziów SN.

 

Za zbyt upolitycznioną została uznana także procedura dyscyplinująca dla sędziów Sądu Najwyższego. Postępowania dyscyplinarne wobec sędziów SN powinny być wolne od "niewłaściwego wpływu władzy wykonawczej ustawodawczej" - apeluje GRECO.

 

Utworzona w 1999 r. agenda GRECO ("Grupa Państw przeciw Korupcji") obejmuje wszystkie kraje członkowskie Rady Europy oraz Stany Zjednoczone. Każde z tych państw deleguje do GRECO zwykle po dwóch ekspertów. Głównymi sprawozdawcami wstępnego raportu o wymiarze sprawiedliwości w Polsce, który agenda GRECO ogłasza w ten czwartek, są Lenka Habrnalova z Czech oraz David Meyer z Wlk. Brytanii. Raport analizuje zmiany w ustawach sądowych zgodnie z mandatem GRECO, czyli po kątem zapobiegania korupcji w sądownictwie.

 

Podstawowy wniosek tego dokumentu mówi, że reformy autorstwa PiS stanową "poważne naruszenie standardów antykorupcyjnych" wypracowanych na forum GRECO i całej Rady Europy.

 

GRECO w swych regularnych ocenach poszczególnych krajów Rady Europy podkreśla, że sędziowie m.in. powinni mieć możliwość rozpatrywania sprawy bez nacisków i kuszenia "nagrodami" (np. przyspieszeniem awansów zawodowych) przez władzę wykonawczą i ustawodawczą, powinni być wolni od politycznych manipulacji ich karierą zawodową i zdolni podjąć odpowiedzialność za silny i prawowity nadzór nad poprawnością postępowań sądowych. Inaczej mówiąc, niezawisłość sądownictwa i respekt wszystkich władz dla praworządności są nieodzownymi warunkami dla budowy barier przed korupcją.

 

polsatnews.pl, dw.com, rp.pl

hlk/
Czytaj więcej

Chcesz być na bieżąco z najnowszymi newsami?

Jesteśmy w aplikacji na Twój telefon. Sprawdź nas!

Komentarze

Przeczytaj koniecznie