Plaga samotności wśród seniorów. Skutki poważniejsze niż się wydaje
Choć wielu z nas wyobraża sobie starość jako czas odpoczynku i spokoju, codzienność tysięcy starszych osób w Polsce wygląda zupełnie inaczej. A życie staruszka wcale nie jest wesołe, jak śpiewał przed laty Wiesław Michnikowski. Za zamkniętymi drzwiami mieszkań kryje się cicha, trudna do uchwycenia rzeczywistość, samotność. Jest destrukcyjna dla psychiki i zagraża zdrowiu.
Jak pokazuje raport "Samotność wśród osób 80+" sporządzony w 2023 roku dla Stowarzyszenia Mali Bracia Ubogich przez Pollster, samotność osób starszych to już poważny problem społeczny, który eksperci określają mianem współczesnej epidemii. We wspomnianym raporcie przebadano osoby powyżej 80. roku życia, grupę coraz liczniejszą w naszym społeczeństwie.
Starzejące się, smutne i samotne społeczeństwo
Jak komentuje wyniki wspomnianego raportu Łukasz Salwarowski, prezes Stowarzyszenie MANKO, aż 40 proc. osób po 60. roku życia odczuwa samotność. Problem jest jeszcze poważniejszy wśród osiemdziesięciolatków, 60 proc. z nich to wdowy i wdowcy. 58 proc. tej grupy mieszka samotnie.
ZOBACZ: Woda z kranu jest niezdrowa? Eksperci ostrzegają przed niebezpieczeństwem
Te liczby nie są tylko statystyką, to realne doświadczenia ludzi, którzy nierzadko nie wychodzą z domu tygodniami. Zaledwie 6 proc. grupy odczuwających osamotnienie korzysta regularnie z klubów seniora, a 13 proc., otwarcie przyznaje, że nigdy nie wychodzi z domu.
Skutki samotności są poważniejsze niż się wydaje
Choć samotność bywa bagatelizowana, specjaliści podkreślają, że jej skutki mogą być równie szkodliwe, jak nałogi. Światowa Organizacja Zdrowia (ang. World Health Organisation, WHO) uznaje izolację społeczną za czynnik ryzyka na równi z paleniem papierosów czy otyłością.
U seniorów zwiększa ona ryzyko wystąpienia depresji, chorób układu krążenia, a także demencji. Pogarsza się też odporność i ogólna kondycja fizyczna. Osoby samotne rzadziej kontrolują stan zdrowia, a jeżeli już zgłaszają się do lekarza, nie stosują się do zaleceń lekarskich.
Kto jest najbardziej narażony na samotność?
Wbrew stereotypom, samotność nie dotyka wyłącznie osób mieszkających na wsi czy w peryferyjnych miejscowościach. Coraz częściej problem występuje w dużych miastach, gdzie relacje sąsiedzkie są znacznie luźniejsze, a tempo życia nie sprzyja nawiązywaniu więzi.
Najbardziej narażone są przez to osoby samotnie mieszkające, wdowy i wdowcy, a także ci, którzy zmagają się z ograniczoną sprawnością ruchową. Trudności w poruszaniu się czy brak transportu sprawiają, że nawet najprostsze czynności, jak wyjście po zakupy czy do przychodni, stają się wyzwaniem.
ZOBACZ: Popularna przyprawa niszczy zdrowie. Naukowcy alarmują: ryzyko rośnie o 330 procent
Czy można przeciwdziałać?
Eksperci i organizacje społeczne apelują o pilną zmianę podejścia. Potrzebna jest większa liczba programów aktywizujących seniorów oraz systemowe wsparcie, np. wprowadzenie funkcji asystenta osoby starszej w każdej gminie. W wielu krajach Zachodu takie rozwiązania już funkcjonują. W Polsce część zadań realizują organizacje pozarządowe, prowadząc programy towarzyszące, wizyty domowe, a także działania edukacyjne zwiększające wrażliwość społeczną.
Czytaj więcej